Informacja o stanie prac nad projektami
„Pakietu na rzecz przedsiębiorczości”
I. Ustawy opublikowane w Dzienniku Ustaw – weszły już w życie
1. I etap nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – wprowadzono pięć grup rozwiązań prawnych, w tym dwa kluczowe instrumenty: pierwszy z nich to możliwość zawieszenia działalności gospodarczej na okres od miesiąca do 2 lat, a drugi to rozszerzenie przepisów dotyczących wiążącej interpretacji prawa. Nie mniej ważnym jest również zwiększenie uprawnień przedsiębiorców wobec administracji publicznej, na przykład poprzez nakaz przyjmowania wniosków niekompletnych oraz zakaz żądania dokumentów nieprzewidzianych prawem
2. ustawa o zmianie ustawy o rachunkowości – ułatwiła małym i średnim przedsiębiorcom rozliczenia z fiskusem. Podniosła próg rocznych przychodów dla obowiązku prowadzenia pełnej księgowości w małej firmie z 800 tys. euro do 1,2 mln euro
3. ustawa o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa – ustawa wprowadziła fundamentalna zmianę do polskiego systemu prawa podatkowego, a mianowicie zupełnie nową instytucję „domniemanie uczciwości” podatnika. Zakłada m.in., że jeśli wystąpi podejrzenie, że doszło do naruszenia prawa, obywatel nie będzie ponosił negatywnych konsekwencji tych podejrzeń, dopóki nie zapadnie ostateczna decyzja albo prawomocne orzeczenie sądu. Podatnik nie jest więc zobowiązany np. do zapłaty podatku, na podstawie nieostatecznej decyzji organu pierwszej instancji. Nowelizacja wprowadziła również instrument zawiadamiania podatnika o planowanej u niego kontroli oraz wiele innych rozwiązań wzmacniających pozycję obywatela wobec administracji.
4. ustawa o zmianie ustawy o izbach gospodarczych – zwiększyła możliwości samoorganizowania się przedsiębiorców w izbach gospodarczych. Umożliwia oddziałom izb lepsze prowadzenie działalności statutowej także poprzez stworzenie możliwości uzyskiwania osobowości prawnej przez jednostki terenowe izb. (ścieżka legislacyjna, jako inicjatywa poselska)
5. ustawa o zmianie ustawy Prawo dewizowe i Kodeks cywilny – wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców w związku ze znacznymi w ostatnim okresie wahaniami kursu polskiej złotówki wobec walut obcych. Zniosła zasadę walutowości w Polsce. Wprowadziła możliwość rozliczania się przedsiębiorców w walutach wymienialnych, innych niż polski złoty, bez obowiązku uzyskania zezwolenia prezesa NBP. Ułatwia to rozliczenia, bez konieczności biurokratycznego i kosztownego przeliczania obcych walut na polską złotówkę, przyczynia się także do zmniejszenia ryzyka kursowego. Ustawa ma wyraźny również charakter antykryzysowy.
6. ustawa o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych – wyeliminowała nakaz przekształcania spółki cywilnej w spółkę prawa handlowego wbrew woli wspólników oraz obniżyła poziom obowiązkowego kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z 50.000 zł do 5.000 zł i w spółce akcyjnej z 500.000 zł do 100.000 zł. Ustawa wprowadziła także dziesiątki innych korzystnych rozwiązań dla wspólników spółek prawa handlowego.
7. ustawa o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego – wzmocniła prawo do obrony przez wprowadzenie wyraźnego obowiązku poinformowania zatrzymanego o prawie do skorzystania z pomocy adwokata. Wyeliminowała także możliwość przeciągania tymczasowego aresztowania na długie miesiące, a niekiedy lata
8. ustawa o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze (upadłość konsumencka) – wprowadziła możliwość upadłości osoby fizycznej nie będącej przedsiębiorcą. Z jednej strony pozytywnie oddziałuje na konsumentów, a z drugiej strony tworzy szansę rozwiązywania problemów zadłużenia na linii – wierzyciel (np. przedsiębiorca) a dłużnik (konsument)
9. ustawa o partnerstwie publiczno–prywatnym (PPP) – to jedna z kluczowych ustaw pakietu, napisana zupełnie nowatorską metodą opartą na modelu anglosaskim. Ustawa wyeliminowała zbędne obciążenia administracyjne oraz zlikwidowała nadmierne ograniczenia, co do przedmiotu i treści samej umowy. Wprowadzone rozwiązania m.in. nie nakładają obowiązku sporządzania analiz, pozostawiając taką decyzję samym zainteresowanym
10. II etap nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - ustawa wprowadziła w pierwszym okresie (okres przejściowy) tzw. „jedno okienko”, w którym można dokonać wszelkich formalności związanych z rozpoczęciem działalności gospodarczej. Rozwiązaniem docelowym będzie tzw. „zero okienka” (od 1 lipca 2011 r.), a więc pełna obsługa obywateli drogą elektroniczną bez konieczności odwiedzania urzędów. W tym celu stworzona zostanie platforma informatyczna pod nazwą Centrala Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej. Ponadto radykalnie uproszczono i ograniczono czas oraz zasady kontroli przedsiębiorców. Znowelizowano jednocześnie kilkadziesiąt innych ustaw poza SDG, tak, by prawo gospodarcze było bardziej przyjazne przedsiębiorcom.
11. ustawa o zmianie ustawy o Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości – poszerzyła zakres działań PARP w obszarze wdrażania funduszy unijnych. Agencji powierzono nowe zadania dotyczące: działalności innowacyjnej, wspierania rozwoju potencjału adaptacyjnego przedsiębiorców, badania roli mikro, małych i średnich firm oraz analizy barier rozwoju przedsiębiorczości
12. ustawa o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych – wzmocniono działania na rzecz wzrostu inwestycji. Podwyższono dotychczasowy limit łącznych obszarów stref z 12 tys. ha do 20 tys. ha. Podmiotem opiniującym wniosek o utworzenie strefy został zarząd województwa, a nie jak do tej pory wojewoda
13. ustawa o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej – ma na celu stymulację wzrostu innowacyjności polskich przedsiębiorstw. Zwiększyła możliwości wsparcia przedsięwzięć innowacyjnych środkami prywatnymi. Na przykład kredyt technologiczny udzielany jest firmom przez banki komercyjne, a w jego częściowej spłacie, w postaci premii technologicznej, udział ma Bank Gospodarstwa Krajowego
14. ustawa o towarach paczkowanych – ustawa odbiurokratyzująca zasady paczkowania, znosząca niepotrzebne wymogi w tym zakresie. Doprecyzowała niezbędne, i zniosła zbędne, obowiązki przedsiębiorców paczkujących lub wprowadzających do obrotu towary paczkowane; wyłączyła z nadzoru administracji miar towary oznakowane znakiem „e” na terytorium UE; zwolniła producentów aerozoli z konieczności przestrzegania ściśle określonych pojemności opakowań, a w innych przypadkach zupełnie obowiązek pakowania.
15. ustawa o zmianie ustawy Kodeks pracy – znowelizowanie przepisu odnoszącego się do obowiązków pracodawcy w przypadku zagrożeń – nagłych wypadków, pożarów, ewakuacji pracowników. Celem nowelizacji było uniknięcia stosowania przepisów o ochronie przeciwpożarowej w zakresie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej i osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej (ścieżka legislacyjna, jako inicjatywa poselska)
16. ustawa o praktykach absolwenckich – druga, po ustawie o partnerstwie publiczno-prawnym, ustawa oparta na nowatorskim modelu pisania prawa (model anglosaski). Lekka, ramowa ustawa, która tworzy spójne ramy prawne oraz ułatwienia przy przyjmowaniu absolwentów na staż i praktyki w celu uzyskania doświadczenia zawodowego. Znosi wymogi administracyjne i biurokratyczne odbywania praktyk w Polsce, w zasadzie z przepisami prawa pracy włącznie. (ścieżka legislacyjna, jako inicjatywa poselska)
II. Prace w Sejmie i Senacie
17. ustawa o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa – wprowadzona zostanie osobista odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy publicznych za czynności urzędowe. Za umyślne naruszenie prawa odpowiedzialność będzie nieograniczona – urzędnik będzie zobowiązany do zwrotu urzędowi odszkodowania wypłaconego obywatelowi. W przypadku wyrządzenia szkody nieumyślnie urzędnik będzie odpowiadał do określonej w ustawie kwoty. Ustawa ma także charakter antykorupcyjny. (ścieżka legislacyjna, jako inicjatywa poselska)
18. ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych – celami nowej ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych jest wzmocnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, przeciwdziałanie zatorom płatniczym, poprawa funkcjonowania systemu wymiany informacji gospodarczych oraz poprawa warunków funkcjonowania biur informacji gospodarczej. Istotną sprawą będzie także zwiększenie ochrony wierzycieli, także poprzez stworzenie katalogu otwartego wierzycieli uprawnionych do współpracy z biurem (również osoby fizyczne). Uproszczona zostanie również współpraca pomiędzy biurami informacji gospodarczej, a biurem informacji kredytowej. Ustawa ma także charakter antykryzysowy.
III. Projekty w pracach Rady Ministrów, Komitetu Rady Ministrów, lub w uzgodnieniach międzyresortowych
Uzgodnienia międzyresortowe:
19. ustawa o podpisach elektronicznych – nowa ustawa o podpisach elektronicznych rozszerzy katalog usług certyfikacyjnych. Wprowadzone zostaną nowe rodzaje podpisu elektronicznego, w tym także takie, które będzie mogła składać osoba prawna. Dopuszczenie nowych usług pozwoli urzędom i przedsiębiorcom na lepsze dostosowanie rodzaju i ceny stosowanych elektronicznych narzędzi podpisywania i uwierzytelnienia. Przewiduje się aktualizację obecnych rozwiązań prawnych przyjętych w ustawie do potrzeb informatyzacji urzędów administracji publicznej, wzrost konkurencyjności polskich podmiotów m.in. poprzez uproszczenie systemu rejestracji podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne w zakresie podpisu elektronicznego oraz dostosowanie ustawy do siatki pojęciowej dyrektywy 1999/93/WE. Zmienione zostaną również przepisy dotyczące uznawania certyfikatów z zagranicy.
20. ustawa o działalności usługowej – ustawa wprowadzi ułatwienia dla podmiotów podejmujących i wykonujących działalność gospodarcza w Polsce, nie tylko dla usługodawców. Zniesie wiele wymogów w tym zakresie, ale przede wszystkim wprowadzi nowe rozwiązania prawne i techniczne. Do tych pierwszych zaliczyć można przede wszystkim wprowadzenie instytucji domniemania zgody administracji publicznej, a do drugich wprowadzenie pojedynczych punktów kontaktowych, w których przedsiębiorca – polski i zagraniczny – będzie mógł załatwiać wszystkie sprawy rejestracyjne, jak i informacyjne. Ustawa określi jednolite zasady wykonywania działalności usługowej oraz zasady współpracy administracyjnej z właściwymi organami państw członkowskich UE i państw EOG nienależących do UE. Ponadto regulacja zagwarantuje realizację swobody świadczenia usług transgranicznych.
21. ustawa o zmianie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary – ograniczy zakres odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (spółki, spółdzielnie itp.). W projekcie zmniejszona zostanie wysokość kar grożących podmiotom zbiorowym. Ponadto wzmacnia się prawo do obrony podmiotu zbiorowego poprzez przyznanie mu prawa do skargi kasacyjnej
(z uwagi na połączenie prac nad tym projektem z pracami nad projektem ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców – pkt 25 – propozycje w tym zakresie zostały ostatecznie zawarte w ramach projektu ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców)
22. ustawa o zmianie ustawy o systemie oceny zgodności – zapewni przedsiębiorcom w szerszym niż dotychczas zakresie realizację swobody przepływu towarów objętych prawem UE oraz poprawi bezpieczeństwo konsumentów i użytkowników wyrobów oraz poziom ochrony środowiska. Udoskonali zasady i tryb udzielania akredytacji, zasady działania systemu kontroli wyrobów oraz zasady kontroli produktów importowanych z krajów trzecich do nowych przepisów UE
Rada Ministrów:
23. ustawa – Prawo probiercze – zmniejszy obciążenia administracyjne związane z obowiązkiem badania i cechowania wyrobów z metali szlachetnych, zwiększy konkurencyjność polskich producentów poprzez skuteczniejszą kontrolę wyrobów importowanych, uprości strukturę administracji probierczej
24. Zasady przeprowadzania konsultacji – dokument wprowadza jasne reguły zasięgania opinii partnerów społecznych oraz porządkuje stan prawny w tym zakresie. Zawiera minimalne standardy przeprowadzania konsultacji, przede wszystkim wprowadzenie minimalnego czasu na przeprowadzenie badania opinii oraz obowiązek przekazywania informacji zwrotnych dotyczących konsultacji. Ma również zastosowanie do konsultowania dokumentów międzynarodowych, w tym pozalegislacyjnych dokumentów UE Dokument istotne wzmocnieni mechanizm konsultacji społecznych, powinien przyczynić się także do poprawy jakości tworzonego prawa w Polsce.
IV. Projekty przygotowywane w Ministerstwie Gospodarki
25. ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców – tzw. ustawa „wielkie sprzątanie” – Jest to najobszerniejsza, o największym zakresie zmian ustawa pakietu o charakterze deregulacyjnym, dereglamentacyjnym i derogacyjnym. Zwiększy wolność gospodarczą i uprości prawo. Usunie z systemu prawa bariery związane z zakładaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej, takie jak zbędne zezwolenia i licencje. Będzie realizować zasadę budowania zaufania państwa do obywatela, w tym do przedsiębiorcy. Wszędzie tam, gdzie względy bezpieczeństwa lub prawo międzynarodowe nie nakładają konieczności składania zaświadczenia, wystarczające będzie oświadczenie obywatela o spełnieniu określonego obowiązku prawnego, czy faktycznego. Ustawa wprowadzi także instytucję „rozszerzonego jednego okienka” oraz ma zwiększyć dostęp do wykonywania zawodów regulowanych, w tym zawodów zaufania publicznego. Zmieni ponad 100 innych ustaw.
26. racjonalizacja i konsolidacja działalności instytucji kontrolnych - zlikwiduje zbędne instytucje kontrolne oraz skonsoliduje te, których kompetencje i zadania pokrywają się. Trwają prace badawcze i analityczne stanu prawnego oraz faktycznego w Polsce oraz w wybranych krajach Europy i świata. Następnym etapem będzie opracowanie założeń do ustawy o konsolidacji instytucji kontrolnych.
27. ustawa o systemie promocji gospodarczej - wzmocni konkurencyjność przedsiębiorców i polskiej gospodarki poprzez poprawę jej wizerunku wśród partnerów międzynarodowych oraz wsparcie przedsiębiorców w ich staraniach o wejście na rynki zagraniczne. Ustawa pomoże stworzyć sprawny system organizacyjny wykorzystujący możliwości i doświadczenie wielu urzędów, agencji i instytucji działających w obszarze współpracy międzynarodowej wykorzystując siłę synergii ich działalności. Zapewni przedsiębiorcom wsparcie doradcze, informacyjne i szkoleniowe. Projekt ma na celu m.in. wspieranie polskiego eksportu, wzmacnianie ściągania bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski, oraz wspieranie polskich firm za granicą. Kluczowym elementem ustawy jest powołanie do życia Agencji Promocji Gospodarki (poprzez przekształcenie likwidacyjne Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji zagranicznych).
28. ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z zastąpieniem obowiązku składania zaświadczeń prawem do składania oświadczeń – będzie realizować zasadę budowania zaufania państwa do obywatela, w tym przedsiębiorcy. Wszędzie tam, gdzie obowiązek składania zaświadczeń nie wynika ze względów bezpieczeństwa lub prawa międzynarodowego, wystarczające będzie oświadczenie obywatela o spełnieniu określonego obowiązku prawnego, czy faktycznego (z uwagi na połączenie prac nad tym projektem z pracami nad projektem ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców – pkt 25 – propozycje w tym zakresie zostały ostatecznie zawarte w ramach projektu ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców)
29. ustawa o notyfikacji technicznej – ujednolici procedury notyfikacji Komisji europejskiej projektów aktów prawnych, jako instrumentu zapobiegania powstawaniu barier w przepływie towarów i usług społeczeństwa informacyjnego. W szczególności zapewni przestrzeganie prawa europejskiego w postępowaniach w Sejmie i Senacie oraz w odniesieniu do poselskich, senackich, prezydenckich i obywatelskich projektów ustaw; wprowadzi obowiązek kontroli wszystkich projektów aktów prawnych pod kątem konieczności dokonania notyfikacji (w wyniku przeprowadzonych analiz uznano ostatecznie, że ujednolicenie procedur notyfikacji Komisji Europejskiej projektów aktów prawnych będzie dokonane nie w drodze ustawy, lecz w formie rozporządzenia Rady Ministrów)
30. ustawa o leasingu konsumenckim – ustawa ma na celu wprowadzenie przepisów oraz mechanizmów dającym przedsiębiorcom prawo a konsumentom możliwość nabywania dóbr w leasingu konsumenckim. Do tej pory, ze względu na treść przepisów korzystać z tej formy mogli tylko przedsiębiorcy, a wiec wyłączone były osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (z uwagi na połączenie prac nad tym projektem z pracami nad projektem ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców – pkt 25 – propozycje w tym zakresie zostały ostatecznie zawarte w ramach projektu ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców)
31. ustawa depenalizacyjna – w ramach tworzenia państwa przyjaznego obywatelowi ustawa ma na celu zmniejszenie ilości, zakresu i nieuzasadnionej dolegliwości sankcji karnych wobec przedsiębiorców (z uwagi na połączenie prac nad tym projektem z pracami nad projektem ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców – pkt 25 – propozycje w tym zakresie zostały ostatecznie zawarte w ramach projektu ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców)
32. ustawa o ułatwieniu przekształcania statusu prawnego przedsiębiorców - ustawa ma na celu stworzenie prawnych możliwości dobrowolnego przekształcania osób fizycznych a także spółdzielni pracy w spółki prawa handlowego, a poprzez to lepszego dostosowania formy prawnej przedsiębiorstwa do specyfiki działalności oraz sytuacji gospodarczej. Ustawa ma też charakter antykryzysowy. (z uwagi na połączenie prac nad tym projektem z pracami nad projektem ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców – pkt 25 – propozycje w tym zakresie zostały ostatecznie zawarte w ramach projektu ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców).
V. Projekty przygotowane w Ministerstwie Gospodarki, lecz nie wniesione pod obrady Rady Ministrów przez ministra właściwego
33. ustawa o zmianie ustawy Kodeks pracy – projekt zawiera rozwiązania w zakresie zmiany przepisów prawa pracy obowiązujących mikroprzedsiębiorców, tworzy regulację dotyczące zatrudniania pracowników przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (tzw. zatrudnienie prywatne), racjonalizuje przywileje ochronne niektórych kategorii pracowników oraz wprowadza skrócenie okresu zwolnienia chorobowego, za który pracodawca musi wypłacać wynagrodzenie, przywracając do ZUS obowiązek w tym zakresie. (Projekt został negatywnie zaopiniowany przez związki zawodowe w Zespole ds. Prawa Pracy Komisji Trójstronnej i w konsekwencji nie został do tej pory wniesiony pod obrady Rady Ministrów przez MPiPS)
Adam Szejnfeld
Pakiet Szejnfelda – Wersja angielska (Format .DOC)
