Po kilku tygodniach negocjacji Komisja Handlu Międzynarodowego przyjęła opinię w sprawie przyszłości stosunków po 2020 roku między Unią Europejską a krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP), którą z ramienia Europejskiej Partii Ludowej przygotował poseł Adam Szejnfeld. – Mija już 40 lat od podpisania porozumienia z Kotonu, a według mnie dotychczasowa współpraca UE–AKP nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, zwłaszcza w porównaniu z innymi umowami o partnerstwie, których UE jest stroną. Konieczne jest podjęcie nowych działań odpowiadających zmianolm, jakie dokonały się zarówno w samej Unii, jak i w krajach Afryki, Karaibów i Pacyfiku – podkreślił po głosowaniu poseł Szejnfeld.
Umowa o partnerstwie między UE a grupą Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) wygasa w 2020 roku. Wraz z publikacją w październiku 2015 r. przez Komisję Europejską tzw. zielonej księgi, oficjalnie rozpoczęła się dyskusja na temat przyszłości relacji UE–AKP. Chociaż większość krajów Unii nie ma jeszcze oficjalnego stanowiska, widoczne jest dążenie do gruntownego przeformułowania współpracy z 78 krajami AKP. Wynika to z przekonania o nieskuteczności obecnego porozumienia oraz ze zmian zarówno w obu ugrupowaniach, jak i w otoczeniu międzynarodowym.
- W przygotowanej opinii zwracam uwagę m.in. na konieczność stworzenia ram post-Kotonu dostosowanych do nowych wyzwań globalnych, w oparciu o odpowiedzialność państw AKP i przy wzięciu pod uwagę specyfiki i priorytetów poszczególnych krajów i regionów. Ponadto znalazły się postulowane przeze mnie zapisy dotyczące znaczenia inwestycji i wspierania rozwoju sektora prywatnego w przyszłych ramach współpracy – zaznaczył europoseł z Wielkopolski.
W dokumencie podkreślono również konieczność zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego, przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP, w trakcie implementacji procesu post-Kotonu jak i obowiązujących Umów o Partnerstwie Gospodarczym (ang. Economic Partnership Agreement, EPA). Zwrócono również uwagę na fakt, że ramy post-Kotonu muszą promować zrównoważony rozwój, prawa człowieka, podstawowe normy pracy i dobre rządy, w tym poprzez zwalczanie korupcji na podstawie norm międzynarodowych.
- Nadal w dużej mierze zamiast na współpracy z korzyścią dla wszystkich stron, bazujemy na jednostronnym przepływie pomocy rozwojowej i humanitarnej, której efekty są ograniczone. Należy skończyć z postkolonialną logiką i zacząć bazować na partnerstwie, gdzie wszystkie strony zyskują, tak jak robią to inne światowe mocarstwa – uważa poseł Szejnfeld.
***
Stosunki między UE a AKP mają długą historię, sięgającą okresu sprzed 1975 r. i pierwszej konwencji z Lomé. Obecną umowę o partnerstwie AKP-WE podpisano dnia 23 czerwca 2000 r. w Kotonu w Beninie. Została ona dwukrotnie zmieniona: w 2005 r. i 2010 r., zgodnie z jej postanowieniami. Umowę z Kotonu zawarto na okres dwudziestu lat. Wygaśnie ona w dniu 29 lutego 2020 r. Jest to szerokie partnerstwo – obejmuje wymiar polityczny, współpracę gospodarczą i handlową, jak również współpracę na rzecz finansowania rozwoju. Jest ono finansowane głównie z Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR), pozabudżetowego wieloletniego funduszu finansowanego z wkładów bezpośrednich od państw członkowskich UE, częściowo uzupełnione zewnętrznymi instrumentami finansowymi pochodzącymi z budżetu UE. Umowa z Kotonu jest prawnie wiążącym porozumieniem, które ustanawia wspólne instytucje oraz zapewnia ramy dialogu z każdym z jego sygnatariuszy. Należy zauważyć, że umowy z krajami AKP były przez wiele lat zasadniczym elementem polityki zewnętrznej UE.
Mimo przekazywania miliardów euro na pomoc krajom AKP w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju, widoczność Unii w tych regionach jest niewielka i nie przekłada się na większe wpływy polityczne. Co więcej, spory o wspólne wartości i przebieg demokratyzacji pokazują, że partnerstwo to zbudowane jest na kruchych podstawach.
Więcej informacji na temat regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku można znaleźć na stronie Komisji Europejskiej:
http://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/regions/africa-caribbean-pacific/
Więcej informacji na temat umowy z Kotonu:
http://ec.europa.eu/europeaid/where/acp/overview/cotonou-agreement/index_en.htm_en
Hanna Łuczkiewicz
Asystentka Posła do Parlamentu Europejskiego Adama Szejnfelda
Bruksela – Strasburg
