Co z Europą, co z Unią?

Zbliżająca się 60-ta rocznica podpisania Traktatów Rzymskich (25 marca 1957), to odpowiedni czas, aby zastanowić się nad przyszłością Europy. Unia Europejska bowiem, jak i jej państwa członkowskie, są obecnie świadkami bezprecedensowych wyzwań – Brexit, problem uchodźców, spowolnienie po kryzysie finansowym, kryzys demograficzny, brak konkurencyjnego i sprawnie funkcjonującego rynku wewnętrznego, a przede wszystkim gwałtowny wzrost ruchów nacjonalistycznych i siły partii politycznych, które kwestionują dalsze istnienie Unii Europejskiej. Z tych powodów w dniu 14 lutego br. kwestie te były przedmiotem debaty w Parlamencie Europejskim w Strasburgu.

W Parlamencie Europejskim trwają prace nad trzema sprawozdaniami na temat przyszłości Europy i Unii Europejskiej. W dwóch pierwszych dokumentach proponuje się w zasadzie zmiany instytucjonalne, jak m.in. umocnienie roli Komisji Europejskiej i jej funkcji wykonawczej, przekształcenie Rady UE w jedną z izb Parlamentu Europejskiego, czy wzmocnienie roli Wysokiego Przedstawiciela ds. Zagranicznych i Bezpieczeństwa. W dokumentach proponuje się również utworzenie Unii Energetycznej, Unii Obronnej oraz bardziej skoordynowaną walkę z terroryzmem i niekontrolowaną imigracją.

W trzecim dokumencie odniesiono się głównie do możliwości budżetowych państw euro. Zaproponowano na przykład stworzenie odrębnego budżetu dla strefy wspólnej waluty. W pierwszym kroku budżet strefy euro miałby być częścią obecnych wieloletnich ram finansowych, wykraczając jednak poza zobowiązania dotyczące całej UE. Źródła dochodów miałyby ustalić między sobą państwa uczestniczące, ale możliwe byłoby wykorzystanie też tzw. mechanizmu zasobów własnych. Budżet eurolandu miałby być na tyle duży, by zapewnić możliwość stymulacji gospodarki. W nowych ramach zarządzania gospodarczego strefy euro większą rolę miałyby do odegrania Parlament Europejski oraz parlamenty krajowe. W tej chwili zajmują się tym głównie Komisja Europejska i ministrowie finansów, czyli Eurogrupa. Rozważana jest również możliwość scalenia funkcji szefa Eurogrupa i komisarza ds. gospodarczych oraz uczynienie z niego ministra finansów i skarbu Unii Europejskiej.

Choć dokumenty te nie będą prawnie wiążące, ich przyjęcie przez Parlament Europejski będzie istotną wskazówką polityczną dla Komisji Europejskiej do przedstawienia odpowiednich propozycji w zakresie reformowania Unii Europejskiej. Każdy z dokumentów już teraz jednak wywołuje wiele kontrowersji i bardzo ożywioną dyskusję, zwłaszcza te propozycje, które odnoszą się do strefy wspólnej waluty. Z tych powodów trudno na tym etapie rozstrzygnąć jakie będzie ostateczne stanowisko poszczególnych grup politycznych oraz całego Parlamentu.

****

Projekty dokumentów, nad którymi trwają prace w Parlamencie Europejskim są dostępne na następujących stronach internetowych: