Poniżej prezentujemy wybrane przykłady działań podjętych przez rząd i koalicję parlamentarną na rzecz kobiet i rodziny:
· Najdłuższy urlop rodzicielski w Europie. Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza roczny płatny urlop po urodzeniu dziecka. Jest to jedna z najważniejszych ustaw dotycząca polityki prorodzinnej. Od dziś płatny urlop rodzicielski będzie wynosił 52 tygodnie, na które składać się będzie 20 tygodni urlopu macierzyńskiego (w tym 14 zarezerwowanych tylko dla matki), 6 tygodni urlopu dodatkowego i 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Ustawa daje elastyczność w dzieleniu się urlopem między rodzicami. Urlop obejmie nie tylko rodziców zatrudnionych na etatach, ale wszystkich, którzy opłacają ubezpieczenie chorobowe, czyli także pracujących na umowie zlecenie i samozatrudnionych.
· Podpisanie Konwencji Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet. Jej misją jest chronienie kobiet przed jakimikolwiek formami przemocy oraz dyskryminacji. Dokument nakłada na państwa m.in. takie obowiązki, jak zapewnienie oficjalnej infolinii działającej 24 godziny na dobę dla ofiar przemocy oraz portalu z informacjami, prowadzenie akcji informacyjnych w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec kobiet, zbieranie danych na temat przestępstw z uwzględnieniem płci a także odpowiedniej liczby schronisk oraz ośrodków wsparcia. Samo podpisanie konwencji, choć to dopiero pierwszy etap zawierania umowy, może spowodować zmiany w podejściu do problemu przemocy.
· Opłata za godzinę w przedszkolu w wysokości maksymalnie 1 zł. Od września 2013 roku każda dodatkowa godzina (ponad 5 jest już bezpłatnych) pobytu dziecka w przedszkolu będzie kosztować maksymalnie jedną złotówkę. Rząd przeznaczy około 700 milionów złotych na program przedszkolny. Środki w wysokości 504 milionów złotych zostaną przeznaczone na obniżenie opłat wnoszonych przez rodziców za pobyt dzieci w przedszkolach. Dodatkowo samorządy otrzymają ze środków unijnych około 200 milionów złotych na wsparcie edukacji przedszkolnej, czyli tworzenie i wspieranie istniejących przedszkoli oraz innych form edukacji przedszkolnej, a także dostosowanie oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych do przyjęcia 3 i 4 latków.
· Zmiana ustawy żłobkowej. W latach 2012 – 2013 na budowę żłobków przeznaczono aż 500 mln zł. Trwają prace nad ustawą, dzięki której dofinansowanie budowy żłobków z budżetu państwa możliwe będzie na poziomie 80%. Samorządy będą musiały wyłożyć zaledwie 20%. O dofinansowanie będą mogły ubiegać się także prywatne żłobki.
· In vitro. Do dnia 1 lipca 2013 r. zostaną podpisane umowy z klinikami na refundację zabiegu in-vitro, tak by od lipca do klinik mogli zgłaszać się pierwsi pacjenci leczący bezpłodność. Z programu skorzystają pary (także te żyjące bez ślubu), u których stwierdzono bezpłodność, której nie można wyleczyć dostępnymi metodami; pary, które bezskutecznie leczyły niepłodność w ciągu ostatnie roku przed zgłoszeniem się do programu; osoby, u których z różnych powodów może dojść do utraty płodności w przyszłości. Udział w programie mogą wziąć kobiety do 40. roku życia, które przeszły pomyślnie badania wstępne oraz ich partnerzy, co do których nie ma ograniczeń wiekowych.
· Podwyżka świadczeń pielęgnacyjnych. Podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego o 200 zł. Rząd zwiększył pomoc finansową dla rodziców opiekujących się niepełnosprawnymi dziećmi. Od 1 kwietnia br. o 200 złotych wzrósł zasiłek dla osób opiekujących się osobami niepełnosprawnymi i obecnie dostają zasiłek w wysokości 620 złotych. Planowane jest osiągnięcie pułapu pomocy, który gwarantowałby rodzinom zasiłek stanowiący równowartość płacy minimalnej.
· Wyrównywanie płac kobiet i mężczyzn. Zainicjowanie kontroli występowania luki płacowej w instytucjach publicznych, która w naszym kraju wynosi około 15% między kobietami a mężczyznami. Luka płacowa to łamanie Kodeksu pracy. W Polsce nie mamy instrumentów do badania tego zjawiska. Rząd podejmuje działania (m.in. badanie przeprowadzone przez NIK w instytucjach publicznych) na rzecz tego by zminimalizować różnice w płacach poszczególnych płci.
· Aktywizacja osób 30+ i 50+. Programy aktywizacyjne Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej dla osób poniżej 30. i powyżej 50. roku życia oraz rodziców dzieci do lat 6. Programy te zakładają umożliwienie urzędom pracy wsparcia bezrobotnych tak, aby najlepiej dostosować swoją ofertę do ich potrzeb. Dzięki nim umożliwiona będzie aktywizacja osób bezrobotnych i innych osób, które będą potrzebowały pomocy w otrzymaniu pracy. Bezrobotni powyżej 50. roku życia mają możliwość uczestnictwa w programach specjalnych, które są realizowane przez starostę w porozumieniu z pracodawcami.
Rząd uruchomił także specjalną stronę internetową poświęconą rodzinie. Na tej stronie rządowej – rodzina.gov.pl – każdy będzie miał możliwość znalezienia informacji o działaniach podejmowanych przez państwo na rzecz rodziny oraz o pomocy dla niej na różnych etapach. Na stronie zamieszczone są informacje o przedszkolach, żłobkach i planowanym wprowadzeniu programu „Mieszkanie dla Młodych”. Będziemy też mogli tam odnaleźć informacje o dłuższym urlopie rodzicielskim, funduszu alimentacyjnym czy dofinansowaniu in vitro.
Marta Łasak
asystentka posła Adam Szejnfelda