„Odpowiedzialność urzędniczą” skierowano w Sejmie do II czytania. Połączone Komisje Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka przyjęły projekt ustawy o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszanie prawa. To wspaniały przełom w pracach nad tą ustawą. Czekałem na ten dzień od lat. Bardzo się cieszę! – mówił po posiedzeniu połączonych komisji poseł Adam Szejnfeld, który wziął udział w posiedzeniu połączonych komisji. Ustawa wchodzi w skład słynnego „Pakietu Szejnfelda”.
Przepisy projektowanej regulacji zakładają wprowadzenie odpowiedzialności majątkowej urzędników za rażące naruszenia prawa, co w konsekwencji ma się przysłużyć do ograniczenia przypadków łamania prawa przez przedstawicieli administracji publicznej, zarówno na szczeblu centralnym jak i samorządowym.
Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu – wykonując prawo, aparat administracyjny zbyt często działa z jego naruszeniem. Przez wadliwe rozstrzygnięcia, działania podejmowane poza postępowaniem administracyjnym lub nieuzasadnioną bierność urzędnicy wyrządzają obywatelom, w tym i przedsiębiorcom wymierne, niejednokrotnie bardzo poważne, szkody.(…). Dalszą konsekwencją tego stanu rzeczy jest oczywisty uszczerbek na autorytecie państwa i jego instytucji. Lekceważone przez funkcjonariuszy publicznych prawo nie znajduje także zrozumienia i aprobaty w społeczeństwie. W coraz większym stopniu wiąże się to także z odpowiedzialnością cywilną Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, które zmuszone są naprawiać wyrządzone obywatelom i przedsiębiorcom szkody.
Generalną koncepcją walki z tym niepożądanym stanem rzeczy jest wymuszenie na urzędnikach większej staranności w działaniu poprzez penalizację ich potencjalnych złych zachowań. Jak czytamy dalej w uzasadnieniu – Projektowana ustawa zmierza do zahamowania i odwrócenia niekorzystnych trendów w tym zakresie. Zakłada się, że mechanizmem skutecznie zapobiegającym wynaturzeniom w funkcjonowaniu administracji będzie przede wszystkim sprawne i nieuchronne obciążanie urzędników, przynajmniej w ograniczonym zakresie, materialnymi skutkami ich działań niezgodnych z prawem. (…) Istotą proponowanej regulacji jest zmuszenie Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego do dochodzenia od urzędników należnych im kwot – zgodnie z ujednoliconą, zobiektywizowaną i czytelną procedurą. Co jest także bardzo istotne, procedura ta ma być wykonywana z udziałem prokuratury – instytucji niezależnej od administracji publicznej.
Wymieniając korzyści, jakie niesie ze sobą projektowana ustawa, nie można pominąć kwestii jej pozytywnego wpływu na poziom zaufania obywatela do organów państwa i wydawanych rzez nich rozstrzygnięć. Ponadto, poza ogólnym wzrostem praworządności, spodziewany jest także wzrost odporności administracji na korupcję. Jak wyjaśnia Adam Szejnfeld – to właśnie chęć uzyskania korzyści jest nierzadko przyczyną łamania prawa przez urzędników. Nowa ustawa w bardzo istotnym stopniu ogranicza poczucie bezkarności aparatu administracji.
Krzysztof Andrzejczak
asystent posła Adama Szejnfelda
