Jednym z najważniejszych sposobów na ratowanie istniejących miejsc pracy oraz zachęcania pracodawców do tworzenia nowych stanowisk jest wprowadzanie elastycznego czasu pracy – twierdzi poseł Adam Szejnfeld, który przygotował na potrzeby Platformy Obywatelskiej projekt nowelizacji Kodeksu pracy. Projekt został zgłoszony przez KPPO do laski marszałkowskiej.
Projekt nowelizacji zawiera między innymi następujące propozycje:
Wydłużony okres rozliczeniowy
Proponuje się wprowadzenie wydłużenia okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy. Warunkiem wprowadzenia dłuższego okresu rozliczeniowego będzie uzasadnienie tego rozwiązania przyczynami obiektywnymi lub technologicznymi, lub dotyczącymi organizacji czasu pracy, oraz zachowanie ogólnych zasad dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Dłuższy okres rozliczeniowy ma zwiększyć elastyczność w zakresie organizowania czasu pracy, zwłaszcza w okresie sezonowości prac, braku stałych zamówień i występowania przejściowych trudności finansowych w firmie. Jest to szczególnie ważne w okresach dekoniunktury gospodarczej, ale nie tylko. Może dotyczyć w skali makro całego rynku, określonego sektora, czy branży, jak i w skali mikro, także indywidualnej sytuacji danego przedsiębiorcy niezależnie od sytuacji globalnej, czy sektorowej. To rozwiązanie pozwoli utrzymać miejsca pracy i zapobiec zwolnieniom pracowników z pracy w okresie globalnej dekoniunktury, czy spowolnienia gospodarczego, a także przejściowych trudności indywidualnych przedsiębiorstw. Dzięki tej zmianie pracodawcy ograniczą koszty przestojów i godzin nadliczbowych, a także koszty zwolnień z pracy i rekrutacji spowodowanych zwiększoną fluktuacją personelu. Z kolei pracobiorcy mogą zyskać większe bezpieczeństwo zatrudnienia, dzięki znacznemu ograniczeniu zwolnień w okresach przestojów. Długość okresu rozliczeniowego może być dowolna z zastrzeżeniem, iż wydłużenie okresu rozliczeniowego maksymalnie może wynosić do 12 miesięcy. Będzie to pozwalało na bardziej elastyczne zarządzanie czasem pracy. Wydłużony okres rozliczeniowy daje pracodawcy możliwość bardziej elastycznego planowania czasu pracy, przedsiębiorcy uzyskują bowiem dłuższy okres na udzielenie pracownikom czasu wolnego w zamian za pracę w nadgodzinach oraz dni wolnych w zamian za pracę w niedzielę, święta oraz dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.
Zmiana definicji doby pracowniczej
Definicja doby pracowniczej jest wprowadzona na potrzeby rozliczania okresów odpoczynku. Dzięki zmianie definicji doby nastąpi obniżenie kosztów organizacyjnych i biurokratycznych prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Zmiana definicji spowoduje zwiększenie efektywności organizacji czasu pracy poprzez wprowadzenie możliwości niekiedy dwukrotnego rozpoczynania pracy w ramach indywidualnego rozkładu pracy w ramach jednej doby pracowniczej, bez skutku w postaci pracy w godzinach nadliczbowych. Co bardzo ważne, proponowana zmiana nie zmniejszy zakresu ochrony pracownika przed zbyt daleko idącą intensyfikacją pracy, natomiast zwiększy elastyczność gospodarowania czasem pracy, w zależności od bieżącego zapotrzebowania w danym przedsiębiorstwie na oferowaną pracę. Nadal obowiązywać będzie maksymalna ośmiogodzinna dobowa norma czasu pracy oraz maksymalna przeciętna, czterdziestogodzinna tygodniowa norma czasu pracy. Pracodawca w wyniku tej zmiany zostanie uprawniony do określania długości dnia pracy w taki sposób, aby dzień pracy pracownika nie naruszał zasady 11 godzinnego nieprzerwanego odpoczynku oraz prawa, do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku.
Modyfikacja trybu wprowadzania przerywanego czasu pracy
Istotą zmiany jest ułatwienie wprowadzania systemu przerywanego czasu pracy. Dotychczasowe rozwiązanie uprawniało pracodawcę do wdrożenia przerywanego czasu pracy wyłącznie na podstawie układu zbiorowego pracy. W projekcie proponuje się możliwość wprowadzenie przerywanego czasu pracy nie tylko na podstawie układu zbiorowego pracy, ale także zastosowanie porozumienia ze związkami zawodowymi lub przedstawicielstwem pracowników.
Rekompensowanie pracy w dzień wolny
Celem zmiany jest umożliwienie pracodawcy wywiązania się z obowiązku rekompensowania pracownikowi dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w dniu wolnym wynikającym z pięciodniowego tygodnia pracy. Jeśli wykonywał on pracę w dniu dla niego wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy, to pracodawca jest zobowiązany udzielić innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego. Jeżeli nie ma takiej możliwości w danym okresie rozliczeniowym, to proponuje się wprowadzenie możliwości oddania dnia wolnego w następnym okresie rozliczeniowym. Przedłożona propozycja nie pogarsza sytuacji pracownika. Praca nadal wykonywana będzie, bowiem w ramach powszechnie obowiązujących norm czasu pracy, w tym w szczególności zgodnie z zasadą przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.
Wydłużenie niepłatnej przerwy w pracy
Dopuszcza się, aby pracodawca mógł wprowadzić przerwę w pracy, niewliczaną do czasu pracy, w wymiarze przekraczającym 60 minut, z zachowaniem przepisów ochronnych w zakresie dobowego i tygodniowego odpoczynku pod warunkiem, że pracownik złoży w tej sprawie indywidualny wniosek. Celem zmiany jest zwiększenie elastyczności w organizowaniu czasu pracy. Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą mieć potrzebę do skorzystania z dłuższej przerwy. Jednak jest to możliwe pod warunkiem, że pracownik złoży wniosek, zaś pracodawca nie będzie miał żadnych przeciwwskazań, aby wyrazić zgodę na wprowadzenie dłuższej przerwy o dowolnej długości i na dowolny okres.
Marta Łasak
asystentka posła Adama Szejnfelda
