Reforma finansów publicznych, redukcja zatrudnienia w administracji, finansowanie partii politycznych oraz wsparcie udziału kobiet w polityce… Piątkowe posiedzenie plenarne Sejmu obfitowało w ważne głosowania. Posłowie zdecydowali o przyjęciu rządowego projektu ustawy o racjonalizacji zatrudnienia w państwowych jednostkach budżetowych i niektórych innych jednostkach sektora finansów publicznych w latach 2011-2013 przewidującego redukcję zatrudnienia w tym sektorze o co najmniej 10%. Niepowodzeniem skończyła się natomiast próba przyjęcia przez niższą Izbę Parlamentu projektu Platformy Obywatelskiej dotyczącego wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Senatu. Zabrakło naprawdę niewiele, bo jedynie czterech głosów, dlatego bardzo prawdopodobnym jest zgłoszenie stosownej poprawki w pracach w Senacie i ostateczny sukces. Zmieniono natomiast skutecznie przepisy wyborcze tak, by więcej kobiet mogło wygrywać zmagania o funkcje polityczne. Tym razem nie udało się także znieść finansowania partii politycznych, ale druga bitwa o ten cel rozegra się w Senacie.
Nowelizację ustawy o finansach publicznych poparło 223 posłów, przeciw było 195, a 2 wstrzymało się od głosu. Przewiduje ona m.in. warunkowe podwyżki VAT, gdyby dług publiczny przekroczył poziom 55% PKB oraz wprowadza tzw. regułę wydatkową ograniczającą wzrost niektórych wydatków państwa. Do przygotowanej przez rząd noweli Sejm wprowadził kilka poprawek. Jedna z nich przewiduje, że tzw. dyscyplinująca reguła wydatkowa nie będzie dotyczyć dotacji dla Funduszu Emerytur Pomostowych. Zgodnie z pierwotnymi propozycjami rządu reguła ta nie obejmie m.in. dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Emerytalno-Rentowego KRUS; chodzi o pieniądze na sfinansowanie wypłat świadczeń emerytalno-rentowych gwarantowanych przez państwo. Sejm nie zgodził się natomiast z wnioskami PiS i SLD, by wykreślić przepisy przewidujące warunkową podwyżkę VAT. Odrzucono też poprawkę PiS usuwającą przepisy dotyczące ewentualnego zmniejszenia do 30 proc. dotacji do PFRON. Ustawa przewiduje m.in. wzrost stawek VAT w przypadku, gdyby relacja długu publicznego do PKB przekroczyła 55 proc. Jeśli stałoby się to np. w 2011 r., to w lipcu 2012 r. VAT wzrósłby o jeden punkt procentowy, a w kolejnym roku o jeszcze jeden. Potem nastąpiłby stopniowy powrót do pierwotnej stawki VAT. Tzw. dyscyplinująca reguła wydatkowa zakłada, że wydatki budżetu państwa będą mogły rosnąć z roku na rok nie więcej niż o 1 punkt procentowy ponad inflację. Ma ona dotyczyć wydatków elastycznych, które nie są określone w ustawach oraz nowych wydatków sztywnych (ich poziom określono w ustawach). Nowela zawiera też pakiet zmian związanych z oszczędnościami, dotyczącymi zarządzania długiem i płynnością środków publicznych. Wolne środki należące do jednostek sektora finansów publicznych będą lokowane na kontach resortu finansów, a nie w bankach. Obowiązek ten miał dotyczyć także Lasów Państwowych, bowiem resort finansów planował włączyć je do tego sektora. Komisja finansów podczas środowego posiedzenia wykreśliła jednak ten przepis i Lasy zostaną poza sektorem finansów publicznych. Projekt ma na celu m.in. poprawę finansów państwa i zabezpieczenie przed przekroczeniem tzw. drugiego progu ostrożnościowego (relacji długu publicznego do PKB na poziomie 55 proc). Rząd planował, że nowela przyniesie państwu ok. 19 mld zł oszczędności, ale resort finansów szacuje, że po wykreśleniu z niej przepisów o Lasach będą one niższe o ok. 650-700 mln zł. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2011 r., ale kilka jej przepisów zacznie obowiązywać później.
Inną ważną ustawą, nad którą procedował Sejm była tak zwana ustawa racjonalizacyjna, zakładająca zmniejszenie do końca przyszłego roku zatrudnienia w administracji, o co najmniej 10%. Administracja ma naukowo udowodnioną skłonność do rozrastania się niezależnie od przyrostu ilości nakładanej na nią pracy. Nie chodzi nam o to żeby bezrefleksyjnie zwolnic 10% ludzi, ale o to, aby zastanowić się, w których miejscach można dokonać racjonalizacji, aby przy niepogorszonej sprawności uzyskać tak potrzebne w Polsce oszczędności w sektorze finansów publicznych – mówił Poseł Szejnfeld.
Sejm zaaprobował wprowadzenie jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach samorządowych w okręgach, w których liczba mieszkańców nie przekracza 40 tysięcy. Ponadto, możliwe będzie zorganizowanie dwudniowych wyborów, jak to do tej pory miało miejsce w wyborach do Parlamentu Europejskiego, a także głosowanie korespondencyjne. Jak powiedział Adam Szejnfeld, który również uczestniczył w głosowaniu, zmiany kodeksu wyborczego zaproponowane przez PO mają na celu wzmocnienie mechanizmów demokracji. Naszym celem jest to, aby wybory stały się atrakcyjne, aby więcej Polaków chciało w nich uczestniczyć. Ja osobiście natomiast jestem zwolennikiem nie tylko jednomandatowych wyborów do Senatu, ale także do Sejmu i to w systemie większościowym, a nie tylko proporcjonalnym.
Posłowie zdecydowali w piątkowym głosowaniu także, że subwencje dla partii politycznych nie będą zawieszone ani od przyszłego roku, ani w latach 2012-2013. Postulowała o to Platforma Obywatelska. W pierwszej kolejności posłowie odrzucili poprawkę do projektu nowelizacji ustawy o partiach politycznych, która zawieszała subwencje dla partii w 2011 roku. Głosowało za nią 211 posłów, 216 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. Sejm nie zgodził się także na poprawkę klubu PO, zgodnie, z którą zawieszenie subwencji dotyczyć miało lat 2012-2013. Za całością zmian w ustawie o partiach politycznych, które dotyczą ich finansowania z budżetu państwa, zagłosowało 429 posłów, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu. Premier Donald Tusk zapowiedział, że w Senacie PO będzie chciała przywrócić rozwiązania ustawowe, które radykalnie ograniczą finansowanie partii politycznych. My na pewno w Senacie przywrócimy rozwiązania, które radykalnie ograniczą finansowanie partii politycznych z budżetu państwa. Mam nadzieję, że znajdę wystarczającą ilość zwolenników w Sejmie, żeby ostatecznie tę batalię wygrać – powiedział premier dziennikarzom w Sejmie. Tusk dodał, że na razie jest “częściowo usatysfakcjonowany”, bo nowela ustawy o partiach politycznych w kształcie przegłosowanym przez Sejm zamroziła waloryzację subwencji.
Sejm ponadto zakończył w piątek prace nad ustawą „parytetowa” wprowadzająca kwoty na listach wyborczych. Projekt, będący inicjatywą obywatelską uzyskał poparcie Platformy Obywatelskiej, która jednak zamiast parytetów zaproponowała kwoty. Posłowie przyjęli nowelizację prawa wyborczego wprowadzającą minimalną ilość kobiet i mężczyzn na listach wyborczych. Za przyjęciem ustawy było 241 posłów, przeciw – 154, a 9 wstrzymało się od głosu. Projekt ustawy był obywatelską inicjatywą zgłoszoną przez Kongres Kobiet. W toku prac parlamentarnych przyjęto poprawkę zamieniającą parytet na 35-procentową kwotę. Posłowie zdecydowali także, że w przypadku wycofania się kandydata już po zarejestrowaniu listy nie straci ona ważności, nawet jeśli 35-procentowa kwota nie zostanie zachowana. Nie przyjęto poprawek mówiących, że na trzech pierwszych miejscach musi się znaleźć, co najmniej jedna kobieta i jeden mężczyzna, a w pierwszej piątce – co najmniej po dwie osoby z każdej płci. Zmiany, które wprowadza ustawa, nie będą się odnosić do wyborów uzupełniających i przedterminowych, ponieważ zgodnie z konstytucją nie można dokonywać takich zmian podczas trwania kadencji. Ustawa zmienia ordynację wyborczą do Sejmu, Parlamentu Europejskiego oraz rad gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich. Nie obejmuje wyborów do Senatu i do rad gmin do 20 tys. mieszkańców, które zakładają ordynację większościową.
Krzysztof Andrzejczak, Janusz Szefer
asystenci posła Adama Szejnfelda
