Pomoc publiczna w Unii Europejskiej jest z zasady zakazana, bowiem zaburza ona funkcjonowanie Jednolitego Rynku Europejskiego. Istnieją pewne wyjątki od tej zasady, ale wszystkie one muszą być zgłaszane przez państwa członkowskie Komisji Europejskiej. Niestety, Europejski Trybunał Obrachunkowy w swoim raporcie wskazał, że gdzie pomoc unijna była połączona z dotacją państwa, nieprawidłowości są stwierdzane aż w ponad 1/5 przypadków. W tej sprawie interwencję podjął poseł Adam Szejnfeld, członek Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów Parlamentu Europejskiego.
– W sytuacji, gdzie ponad jedna piąta dotacji została przyznana z naruszeniem unijnych przepisów, które regulują wsparcie firm w ramach polityki spójności, konieczne jest podjęcie jak najszybszych działań na poziomie unijnym. Na tym procederze cierpi bowiem wspólny rynek i zasady uczciwej konkurencji – uważa poseł Szejnfeld, który zwrócił się do Komisji Europejskiej z pytaniem, kiedy i jakie działania naprawcze planuje podjąć w związku z tak licznymi naruszeniami obowiązujących zasad.
W przedstawionym w październiku br. raporcie Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) wskazał, iż na 220 analizowanych przypadków, gdzie pomoc unijna była połączona z dotacją państwa, nieprawidłowości stwierdzono aż w 50. Podkreślono ponadto, że Komisja Europejska była świadoma istniejących niezgodności. Instytucje audytowe w państwach członkowskich z kolei wykrywały naruszenia zasad pomocy państwa na znacznie mniejszą skalę niż Komisja czy Trybunał, co wskazuje na to, że jak dotąd nie przykładały wystarczającej wagi do tej kwestii w swoich audytach.
- Obecny system musi zostać zmieniony bowiem nie funkcjonuje prawidłowo i powoduje powstawanie znacznych dysproporcji między gospodarkami UE. To właśnie bowiem najbogatsze kraje Wspólnoty, jak Dania, Szwecja czy Niemcy, najczęściej łączą pomoc unijną z dotacjami państwa – zaznaczył w piśmie do Komisji poseł z Wielkopolski.
Kontrolerzy z ETO zalecili Komisji Europejskiej, aby podejmowała działania naprawcze w przypadku przekazywania środków w sposób niezgodny z unijnymi przepisami. Dodatkowo zasugerowano, by Komisja zatwierdzała duże projekty po wewnętrznej weryfikacji pomocy państwa i w razie wątpliwości prosiła o notyfikację.
***
Za pomoc państwa (pomoc publiczną) uznaje się wszelką pomoc udzieloną przez państwo członkowskie, która zakłóca lub może zakłócić konkurencję poprzez dawanie przewagi niektórym przedsiębiorstwom, a tym samym wywiera niekorzystny wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi.
Co do zasady jest ona zakazana, tak by zapewnić prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Pomoc do pewnej wysokości, w niektórych sektorach i na niektórych obszarach geograficznych bądź w wyjątkowych okolicznościach może być jednak zgodna z rynkiem wewnętrznym.
W latach 2010-2014 wysokość pomocy udzielonej przez państwa członkowskie, po wyłączeniu wsparcia na rzecz sektora finansowego, kolejnictwa oraz usług publicznych takich jak usługi pocztowe, wynosiła średnio 76,6 mld euro rocznie. Stanowi to ponad 0,5% PKB państw członkowskich UE.
Hanna Łuczkiewicz
Asystentka Posła do Parlamentu Europejskiego Adama Szejnfelda
Bruksela – Strasburg
