W dniu dzisiejszym Rada Ministrów uchwaliła projekt ustawy deregulacyjnej, tj. ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Autor projektu ustaw, poseł Adam Szejnfeld, były wiceminister gospodarki, nazywa ją „Wielkim sprzątaniem”, a projekt wchodzi w skład „Pakietu na rzecz przedsiębiorczości” powstałego w Ministerstwie Gospodarki. Po skierowaniu projektu do laski marszałkowskiej zajmie się nim Sejm.

Projekt ustawy wprowadza m.in.:

1. Zmniejszenie ilości zezwoleń, pozwoleń, licencji oraz podobnych instrumentów administracyjnej reglamentacji.
2. Zamianę poziomu reglamentacji z „wyższej” na „niższą”.
3. Zamianę kultury zaświadczeń na kulturę oświadczeń.
4. Zmniejszenie obowiązków sprawozdawczych.
5. Zmniejszenie restrykcyjności prawa podatkowego i gospodarczego.
6. Możliwość przekształceń statusu prawnego przedsiębiorców, m.in. osób fizycznych i spółdzielni w spółki prawa handlowego.
7. Zmiany dotyczące prowadzenia handlu w Polsce, w tym alkoholem.
8. Elektroniczne rozwiązania w działalności notariuszy i komorników.
9. Wprowadzenie „leasingu konsumenckiego”.
10. Zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej poprzez zniesienie albo obniżenie opłat administracyjnych.

Projekt ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych

dla obywateli i przedsiębiorców – informacja szczegółowa

W ramach prac nad projektem przeanalizowano ponad 200 ustaw, wprowadzając zmiany merytorycznie w około 90. Likwidacja barier i zmniejszenie ograniczeń jest najlepszym i, co ważne, bezkosztowym sposobem na likwidację utrudnień i pobudzenie rozwoju gospodarczego. Zaproponowane przez rząd ograniczenie sfery regulacyjnej państwa pozwoli zwiększyć obszar wolności gospodarczej oraz pośrednio przyczyni się do zmniejszenia skali zachowań korupcyjnych. Rząd zaproponował, aby w miejsce ponad 220 różnych zaświadczeń, odpisów, wypisów przedsiębiorca i obywatel (świadomy odpowiedzialności karnej za poświadczenie nieprawdy), mógł składać stosowne oświadczenia. Przygotowane zmiany są ważnym elementem nowego podejścia do tworzenia prawa. Obywatel musi mieć zaufanie do państwa i jego instytucji. Zamiast składać zaświadczenia dokumentujące rzeczywisty stan faktyczny lub prawny – obywatel będzie składać oświadczenia. Chodzi o zlikwidowanie obowiązku przedkładania zaświadczeń np. o dochodach, niezaleganiu z płatnościami wobec urzędu skarbowego czy składkami do ZUS – w tych sytuacjach wystarczające będzie złożenie przez niego oświadczenia. Zgodnie z nowymi przepisami można będzie również, zamiast jak obecnie oryginałów, przedkładać w urzędach kopie dokumentów potwierdzających wykształcenie (dyplomy, świadectwa ukończenia szkoły) oraz kopie odpisów aktów stanu cywilnego. W przypadku uzasadnionego podejrzenia oświadczenia nieprawdy – zainteresowany organ będzie mógł samodzielnie uzyskać informacje od właściwego urzędu skarbowego lub ZUS. Przedstawiony w projekcie ustawy pakiet zmian obowiązujących przepisów dotyczy szeroko pojętej sfery działalności gospodarczej. Uwzględniono w nim propozycje zgłaszane przez środowiska przedsiębiorców i organizacje gospodarcze. Jedną z ważnych zmian jest ograniczenie liczby reglamentacji działalności gospodarczej, a więc koncesji, zezwoleń, rejestrów, licencji itp. Redukcja obowiązków administracyjnych nałożonych na obywateli i przedsiębiorców ma służyć ułatwieniu kontaktów z organami administracji rządowej i samorządowej. Zdaniem rządu, przygotowany pakiet zmian dereglamentacyjnych, deregulacyjnych oraz derogacyjnych pozwoli realnie ograniczyć biurokrację, która najbardziej utrudnia prowadzenie działalności gospodarczej, zwiększa czas na załatwianie elementarnych spraw i podwyższa koszty. 

Zmiany dotyczą m.in.:

•    ustawa – Prawo o ruchu drogowym

Zniesiony zostanie obowiązek uzyskania zezwolenia na produkcję tablic rejestracyjnych, wystarczy wpis do rejestru działalności regulowanej.

•    ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

Zezwolono na sprzedaż napojów alkoholowych (do 4,5 proc.) w bufetach i wagonach restauracyjnych pociągów krajowych; uproszczono badanie trzeźwości pracownika (na żądanie kierownika zakładu); zrezygnowano z wymogu zaopatrzenia każdego wydzielonego stoiska sprzedaży alkoholi w samoobsługowych placówkach handlowych (o powierzchni większej niż 200 m2) w kasę fiskalną.

•    ustawa o lasach

Zniesiono obowiązek uzyskania zezwolenia na działalność dotyczącą wykonywania planu urządzania lasu. Pozwoli to zmniejszyć koszty wykonywania takiej działalności gospodarczej.

•    ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej

Ujednolicono zasady wykonywania regulowanej działalności gospodarczej z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej skracając:

- termin wpisu do rejestru działalności regulowanej do 7 dni (zamiast dotychczasowych 30 dni dla pielęgniarek i położnych i 50 dni dla lekarza), licząc od dnia złożenia wniosku;

- termin rozpoczęcia działalności do 14 dni, licząc od daty złożenia wniosku o wpis (zamiast dotychczasowych 40 dni dla pielęgniarek i położnych i 60 dni dla lekarza), po pisemnym zawiadomieniu organu dokonującego wpisu.

•    ustawa o gospodarce nieruchomościami

Aktualizacja opłat z tytułu użytkowania wieczystego gruntu będzie dokonywana nie częściej niż raz na 3 lata (zamiast, jak obecnie, corocznie).

•    ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego

Uprawnienia do wykonywania zawodu uzyska każdy, kto zda egzamin z wynikiem pozytywnym, uzyska świadectwo i złoży ślubowanie. Zniesiono wymóg rozpoczęcia działalności dopiero po wpisaniu na listę tłumaczy przysięgłych, taki wpis będzie dokonywany z urzędu w dniu wydania świadectwa. Zniesiono roczny okres karencji przystąpienia do kolejnego egzaminu w przypadku nie zdania pierwszego.

•    ustawa Prawo spółdzielcze

Wprowadzono możliwość przekształcenia spółdzielni pracy w spółkę prawa handlowego. Dopuszczone będzie dziedziczenie udziałów w spółdzielni pracy oraz udział w walnym zgromadzeniu pełnomocnika (zamiast członka).

•    ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników

Zniesiony będzie obowiązek przedkładania przez rolnika lub jego domownika zaświadczenia z urzędu skarbowego o należnym podatku dochodowym od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

•    ustawa Prawo o notariacie

Notariusz będzie miał dodatkowo obowiązek przyjmowania na przechowanie informatycznych nośników danych (np. dyskietki, płyty CD/DVD).

•    ustawa o komornikach sądowych i egzekucji

Umożliwiono tworzenie, przetwarzanie i archiwizowanie akt (w postępowaniu egzekucyjnym) w wersji elektronicznej (na równi z wersją papierową). Obniżono opłatę stałą za poszukiwanie majątku dłużnika do 2 proc. (było 3 proc.) kwoty przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego oraz powiązano opłatę stałą ze skutecznością egzekucji.

•    Kodeks spółek handlowych

Umożliwiono jednoosobowemu przedsiębiorcy przekształcanie się w jednoosobową spółkę kapitałową (dotąd była to systemowa luka prawna). Spółce będą przysługiwać wszystkie prawa i obowiązki, jakie miał przedsiębiorca, jednocześnie spółka przejmie zezwolenia, koncesje oraz ulgi przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem. Taka sukcesja uniwersalna nie obejmie praw i obowiązków wynikających z prawa podatkowego, nie będzie mieć również zastosowania do przejęcia przez przekształconą spółkę kapitałową uprawnień przysługujących osobie fizycznej, jako płatnikowi.

•    ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Wprowadzono możliwość stosowania leasingu konsumenckiego dla osób fizycznych (dotąd leasing dotyczył tylko przedsiębiorców).

Przejście od zaświadczeń do oświadczeń.

Tego typu zmiany obejmą m.in. takie ustawy jak: o dodatkach mieszkaniowych, Prawo farmaceutyczne, o gospodarce nieruchomościami, Prawo o adwokaturze, o systemie oświaty, itp. W wielu ustawach zmieniono przepisy mówiące o konieczności dołączenia do wniosku oryginałów dokumentów lub ich poświadczonych odpisów. Zastąpiono je wymogiem dołączenia kopii tych dokumentów. Zamiast zaświadczeń o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej oraz wypisów i odpisów danych z rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym przedsiębiorca będzie podawał jedynie numery odpowiednich rejestrów, do których jest wpisany. Organy administracji od 1 lipca 2011 r. nie będą mogły domagać się od przedsiębiorców zaświadczeń o wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Zniesiono obowiązek przedkładania zaświadczeń o nadaniu numeru NIP i REGON. Przedsiębiorca będzie jedynie składał oświadczenie o posiadanych numerach NIP oraz REGON lub będzie te numery wpisywał do składanego wniosku. Takie zmiany wprowadzono np. w ustawie o ochronie osób i mienia, ustawie o transporcie drogowym, Prawie lotniczym, Prawie pocztowym, ustawie o transporcie kolejowym czy w ustawie o pomocy społecznej. Obowiązek składania zaświadczeń o niekaralności zastąpiono oświadczeniem (ale zaświadczenia będą nadal składać kandydaci na sędziów, notariuszy, chodzi o sytuacje uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym). Zrezygnowano z wymogu składania zaświadczeń o niekaralności, gdy organ administracji (np. minister sprawiedliwości) może sam pozyskać stosowne informacje. Wprowadzono możliwość składania kopii (zamiast oryginałów lub urzędowo poświadczonych odpisów) świadectw, dyplomów, aktów stanu cywilnego, urodzenia, zgonu itp. Oświadczenia będą składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Antoni Kolasa

Dyrektor Biura Posła Adama Szejnfelda