FOR o inicjatywie legislacyjnej posła Adama Szejnfelda: Korzyści z uelastyczniania prawa pracy odniosą w tym przypadku zarówno pracownicy, jak i pracodawcy – ci pierwsi zyskają prawo wyboru sposobu rekompensaty za sobotnią pracę, a ci drudzy nareszcie będą mogli legalnie zaoferować pracownikom dodatkowe wynagrodzenie, jeżeli niemożliwe będzie zwrócenie dnia wolnego za pracę w sobotę – można przeczytać w komunikacie Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR) w sprawie najnowszego projektu posła do Parlamentu Europejskiego Adama Szejnfelda. Projekt został wniesiony pod obrady Sejmu 27 sierpnia 2014 r. Pierwsze czytanie projektu odbędzie się 22 października br.
W polskim prawie pracy mamy do czynienia z nieuzasadnionym różnicowaniem sytuacji pracownika wykonującego pracę w dni wolne od pracy. Mianowicie inne zasady obowiązują w zakresie rekompensaty za pracę w wolne święta i niedziele, a inne za pracę w wolne soboty. Potrzebna jest sprawiedliwa symetria. Dlatego bardzo się cieszę, że Forum Obywatelskiego Rozwoju popiera nasze spojrzenie na tę kwestię– stwierdził poseł do Parlamentu Europejskiego Adam Szejnfeld.
W ocenie eksperta FOR Anny Czepiel możemy dowiedzieć się, że: Wbrew faktom, poselski projekt nowelizacji kodeksu pracy wzbudził obawy niektórych działaczy związkowych i polityków, błędnie twierdzących, że zmiany mają wprowadzić 6-dniowy tydzień pracy. (…) Projekt ustawy ma jednak na celu wprowadzenie zupełnie innego rozwiązania niż 6-dniowy tydzień pracy. Pracodawca rzeczywiście będzie mógł zadecydować o wypłacie dodatkowego wynagrodzenia za przepracowaną sobotę zamiast przyznania dnia wolnego, ale tylko wtedy, gdy obiektywnie nie będzie możliwości zwrócenia wolnego dnia. Pracownik ma za to zyskać możliwość dokonania wyboru, czy w zamian za pracę w sobotę chce otrzymać dzień wolny, czy dodatkowe wynagrodzenie. Takie rozwiązanie będzie miało duże zalety. Po pierwsze, dużej liczbie pracowników, którym zdarza się pracować w sobotę, bardziej niż na dniu wolnym może zależeć na dodatkowym wynagrodzeniu, aby np. zwiększyć domowy budżet. Jak argumentuje Trybunał Konstytucyjny, „obecnie w praktyce pracodawcy podlegający kodeksowi pracy najczęściej rekompensują pracę w godzinach nadliczbowych czasem wolnym, mimo że większość pracowników preferuje dodatkowe wynagrodzenie”. Umożliwienie dodatkowego wynagradzania pracy w sobotę, będzie więc stanowić ochronę interesów pracownika – uważa ekspert FOR.
Jak podkreśla specjalista FOR : W świetle danych statystycznych wybór dodatkowego wynagrodzenia zamiast dnia wolnego może być dla pracownika pewniejszym wyborem: z danych Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w 2013 r. 38,4 proc. kontrolowanych pracodawców nie oddawało wolnego dnia za pracę w sobotę, ale już trzykrotnie mniej firm (11,8 proc.) uchylało się od rekompensowania pracy w niedziele i święta, która z urzędu jest rekompensowana dodatkiem do wynagrodzenia (a dniem wolnym tylko w przypadku wniosku pracownika). Dla wielu pracowników wybór premii finansowej zamiast dnia wolnego wiązałby się też z krótszym okresem oczekiwania na rekompensatę: z oddaniem dnia wolnego pracodawca może zwlekać do końca okresu rozliczeniowego (trwającego standardowo 4 miesiące), natomiast większe jest prawdopodobieństwo, że dodatkowe wynagrodzenie, w zamian za pracę w sobotę, byłoby wypłacone wcześniej, np. zostałoby dołączone do wynagrodzenia za miesiąc, w którym wykonywana była praca w sobotę.
Anna Czepiel zaznaczyła również, że: zmiana sprawi, że osoby pracujące w sobotę zyskają podobną swobodę wyboru rekompensaty jak osoby, które wykonują pracę w niedzielę: obecnie pracownik, który nadprogramowo pracuje w niedzielę, ma prawo do 100-proc. dodatku do wynagrodzenia, chyba że złoży wniosek o zastąpienie tego dodatku dniem wolnym (art. 1511 § 1 i art. 1512 Kodeksu pracy). Zatem zatrudnieni, którzy pracują w sobotę, są teraz pod tym względem niesłusznie dyskryminowani w porównaniu z pracującymi w niedzielę. Rekompensata w postaci dodatkowego wynagrodzenia zarówno za pracę w sobotę, jak i w niedzielę, jest stosowana w innych krajach UE, np. w Belgii albo w Czechach.
Ważne jest również fakt, że zmiana taka zapobiegnie absurdalnym sytuacjom, kiedy z przyczyn obiektywnych, jak np. koniec okresu rozliczeniowego, pracodawca nie może udzielić pracownikowi dodatkowego dnia wolnego, w zamian za pracę w sobotę i jednocześnie złamałby prawo, wypłacając zatrudnionemu rekompensatę finansową. Jednocześnie przyjęcie proponowanej zmiany wbrew obawom nie wprowadzi 6-dniowego tygodnia pracy, ponieważ pracodawca nie będzie mógł narzucić pracownikowi rozwiązania w postaci obowiązku pracy w sobotę, za dodatkowym wynagrodzeniem. Wolno mu będzie jedynie wypłacić dodatkowe wynagrodzenie zamiast udzielania dnia wolnego wtedy, kiedy nie będzie możliwości postąpienia inaczej.
Źródło: Komunikat Forum Obywatelskiego Rozwoju nr 61 z 21 października 2014 r.
Marta Łasak
asystentka posła do Parlamentu Europejskiego Adam Szejnfelda
