Obowiązujące dotychczas, korzystne dla małych i średnich przedsiębiorstw, rozwiązania prawne w zakresie rachunkowości zostaną niestety w bieżącym roku w istotny sposób ograniczone, co do niektórych firm, w związku z wejściem w życie od 1 stycznia przepisów ustawy Kodeks spółek handlowych.
Przepis art. 26 § 3 w związku z § 4 wspomnianej ustawy nakłada bowiem na wspólników spółki cywilnej obowiązek zgłoszenia spółki do rejestru handlowego – pod groźbą grzywny 20.000 zł – w sytuacji, kiedy jej przychody netto ze sprzedaży towarów lub świadczenia usług w każdym z dwóch kolejnych lat obrotowych osiągnęły równowartość w walucie polskiej co najmniej 400.000 EURO. Z chwilą wpisu do rejestru spółka cywilna stanie się spółką jawną – podległą prawu handlowemu a nie cywilnemu – i tym samym zobowiązana będzie, na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości, do prowadzenia pełnej rachunkowości, z którą wiążą się bardzo poważne utrudnienia biurokratyczne i finansowe.
Wspomniane przepisy ustawy o rachunkowości określają zasady prowadzenia rachunkowości przez przedsiębiorców działających w formie spółek handlowych i innych osób prawnych. Sejm mając na względzie ochronę małych i średnich firm związaną z uciążliwością i kosztownością prowadzenia pełnej rachunkowości ustalił, iż są one obowiązane do prowadzenia rachunkowości w oparciu o przepisy tej ustawy tylko w sytuacji, kiedy ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i usług finansowych za poprzedni rok obrotowy osiągną co najmniej równowartości 800.000 EURO. I w zakresie właśnie tych pułapów mamy do czynienia z niespójnością obu ustaw.
Ta drobna, jak wydalałoby się dla laików, różnica, wywoła niezwykle zasadnicze zmiany w wielu małych i średnich firmach w Polsce. Wejście bowiem w życie obowiązku prowadzenia pełnej księgowości, to konieczność prowadzenia pracochłonnych i uciążliwych czynności rachunkowych, które rzadko będzie można realizować samodzielnie. Ponadto, jako kryterium obliczania wspomnianego przychodu, przyjmuje się finanse przedsiębiorstwa z dwóch kolejnych lat, lecz nie w przyszłych, ale minionych. Tak więc ustawa zaskoczyła niektórych w sposób zasadniczy, a tak nie powinno być w państwie prawa.
Opisywany stan budzi więc sprzeciw głównie zainteresowanych tą problematyką przedsiębiorców, ale też ekonomistów, prawników i przedstawicieli organizacji gospodarczych. Krytyczne stanowisko w tej sprawie zajęły m. in. takie organizacje jak Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych, Związek Rzemiosła Polskiego czy Mazowiecka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości oraz organizacje kupieckie, a także prezydium Sejmowej Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw.
By przerwać protesty i stan niemocy, przedstawiłem Wysokiej Izbie do uchwalenia projekt ustawy, który przewiduje dokonanie nowelizacji Kodeksu spółek handlowych w sposób, który z jednej strony usunie wątpliwości interpretacyjne oraz niespójności prawne między tym aktem, a uchwaloną przez Parlament ustawą o rachunkowości. Z drugiej natomiast strony, będzie realizował deklarowaną przez rząd i Parlament politykę odbiurokratyzowania gospodarki i uproszczenia prowadzenia działalności przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Jaki będzie efekt tych starań, będziemy mogli zobaczyć w niedalekiej przyszłości, choć już dzisiaj uwidocznili się zwolennicy i przeciwnicy mojej propozycji. Twórcy Kodeksu, twierdzą, że albo nie widzą problemu albo też, jeśli istnieje, to powinien być rozwiązany ustawą o rachunkowości. ,,Księgowi” zaś, jak nazywam zwolenników restrykcyjnych zasad rachunkowości, mówią, iż jeśli w ogóle trzeba coś zmieniać to kodeks, a najlepiej nic i objąć tymi samymi przepisami wszystkie firmy – i duże, i średnie i małe!…

Adam St. Szejnfeld
Poseł na Sejm RP