Jeśli chciałoby się mówić o inwestycji, o najważniejszej inwestycji publicznej w przyszłość, bez wahania należałoby wskazać młode pokolenie. A jeśli mówimy o młodym pokoleniu i inwestycji w młodzież, to oczywiście chodzi o oświatę.
By dopracować się dobrego systemu oświaty, według Platformy Obywatelskiej, należałoby spełnić warunki, będące podstawą osiągnięcia kilku ważnych celów.
Pierwszy z nich, to powszechny dostęp do edukacji. Nikt w Polsce, z powodu swojej sytuacji ekonomicznej, nie może być pozbawiony szansy kształcenia. Dlatego Platforma Obywatelska będzie wspierać i inicjować działania lokalnych środowisk, samorządów i zrzeszeń obywatelskich mające na celu poprawę szans edukacyjnych młodzieży z zaniedbanych edukacyjnie obszarów kraju.
Dzieci muszą mieć zapewniony dostęp do podręczników i drugiego śniadania. Za konieczne uważamy zagwarantowanie miejsca w placówkach wychowania przedszkolnego wszystkim dzieciom w wieku 6 lat zamieszkałym w gminach wiejskich oraz w gminach o szczególnie wysokim poziomie bezrobocia. Zdaniem Platformy Obywatelskiej każde dziecko w wieku 3-6 lat z rodziny o dochodach na osobę mniejszych od 50% średniej tych dochodów na terenie danej gminy, powinno mieć prawo do specjalnego dodatku przedszkolnego wypłacanego przez gminę bezpośrednio na konto przedszkola. Szczególne wsparcie edukacyjne powinno dotyczyć dzieci wiejskich i koncentrować się na obszarach zagrożonych strukturalnym bezrobociem oraz w tych gminach, gdzie dochód na głowę mieszkańca jest o 50% niższy od średniej krajowej. Chcemy to realizować w postaci dodatku edukacyjnego zasilającego bezpośrednio budżet szkół i rekompensującego nakłady poniesione na edukację dzieci (podręczniki szkolne, wyżywienie w szkole itp.).
Zdaniem Platformy Obywatelskiej konieczne jest wprowadzenie państwowego systemu stypendialnego, gwarantującego stypendium socjalne w czasie dwóch pierwszych lat studiów wszystkim studentom studiów dziennych w wieku do 22 lat, pochodzącym z gmin wiejskich oraz z gmin o szczególnie wysokim poziomie bezrobocia, jeżeli w ich rodzinach przeciętny dochód na osobę jest mniejszy od 70% średniej powiatowej tego dochodu. Sprawy związane z wykonaniem tego zadania powinny być przekazane Powiatowym Centrom Pomocy Rodzinie kontrolowanym przez organy samorządu powiatowego. Opisane powyżej systemy dodatków i stypendiów mają w pierwszej kolejności sprzyjać upowszechnieniu edukacji wśród dzieci i młodzieży z obszarów wiejskich. Pieniądze publiczne przeznaczane na edukację powinny podążać za uczniem i trafiać do szkoły, w której on się uczy, niezależnie od tego czy jest to szkoła publiczna, prywatna, społeczna czy wyznaniowa. Takie rozwiązanie, będące formą “bonu oświatowego”, powinno jednak uwzględniać sytuację techniczną szkół i stałe koszty ich utrzymania, a nie tak jak obecnie działać z automatu niezależnie od indywidualnej sytuacji danej placówki.
Następną sprawą jest ustalenie standardów nauczania, które powinno określać państwo, lecz szkoła winna nadal być zarządzana przez społeczność lokalną. Oznacza to, że należy wzmocnić kompetencje kuratorów jako “strażników” jakości nauczania oraz MEN przy ocenie podręczników. Programy nauczania muszą zostać uelastycznione przy zachowaniu kontroli nad ich jakością i znacząco bardziej ukierunkowane na indywidualnego ucznia. Szkoła musi stać się dla niego pomocą w jak najlepszym przygotowaniu się do dorosłego życia, a nie instytucją wymagającą “wyklepania” podręcznikowych tekstów. Weryfikacja wiedzy uczniów po ukończeniu szkoły podstawowej i gimnazjum powinna mieć charakter nie egzaminu końcowego, lecz przyjaznego dla uczniów sprawdzianu nabytej wiedzy i poziomu szkoły. Wyniki tych sprawdzianów powinny być podstawą do rekrutacji do szkół wyższego szczebla. Wiele kontrowersji budzi przymusowe wprowadzenie oceniania opisowego w klasach I-III pod hasłem walki z rywalizacją między uczniami. Dlatego decyzja, jak oceniać w szkole osiągnięcia najmłodszych uczniów, mogłaby zostać powierzona radom szkoły.
Kolejna sprawa, to podniesienie atrakcyjności i prestiżu zawodu nauczyciela.
Zawód nauczyciela musi stać się atrakcyjny i prestiżowy. Wzrost wynagrodzeń powiązany powinien być z podnoszeniem wymagań, podwyższaniem kwalifikacji i oceną konkretnych osiągnięć. Zróżnicowanie dodatków do pensji i promowanie szczególnie zdolnych nauczycieli powinno jednym z głównych zadań prowadzących szkoły. Bez samozadowolenia nauczycieli z ich pozycji, tak społecznej, jak i finansowej, trudno będzie przecież oczekiwać, by stan nauczycielski aktywnie włączył się proces potrzebnych zmian.
Adam St. Szejnfeld
Poseł Platformy Obywatelskiej
