Pomimo wielu wyzwań, przed jakimi musiały stanąć, ten rok samorządy lokalne mogą zaliczyć do udanych. W wielu gminach, także naszego regionu, zrealizowane zostały znaczące inwestycje, z których już korzystają lub korzystać wkrótce będą ich mieszkańcy. To także rok, w którym rząd i parlament intensywnie pracowały nad nowym kierunkiem zmian, który ma wzmocnić rolę samorządu w naszym systemie prawnym. Dzięki temu decyzje o tym, dokąd ma być poprowadzona droga i gdzie wybudować nową halę sportową mogą podejmować mieszkańcy poprzez swoich lokalnych przedstawicieli.
Od początku obecny rząd deklarował chęć dalszej decentralizacji kraju oraz swoje zaufanie do samorządów. To bardzo istotne, bo wcześniej zdarzało się, że parlament i władze centralne ignorowały samorząd, czy wręcz świadomie ograniczały jego rolę i kompetencję. Takie działanie daje więcej władzy centralnym urzędnikom, ale w sposób istotny zawęża pole działania lokalnych polityków, wydłużając w nieskończoność załatwienie nawet najprostszych spraw. To krótkowzroczność, która drogo kosztuje nie urzędników w Warszawie, ale resztę obywateli.
Właśnie w celu nowej redystrybucji kompetencji ograniczane są kompetencje wojewody na rzecz powiatu i gminy. Wojewoda powinien zachować funkcję kontrolująco – nadzorczą, natomiast gospodarzem województw i lokalnych społeczności powinien być samorząd. Trzeba jednak pamiętać, że dla samorządów oznacza to nie tylko więcej pieniędzy i władzy, ale przede wszystkim więcej odpowiedzialności. Nowe zmiany poniekąd wymuszają ściślejszą współpracę pomiędzy starostami a burmistrzami, która dziś nie zawsze wygląda tak, jak życzyliby sobie tego mieszkańcy.
Po tym jak prezydent podpisał nową ustawę o pracownikach samorządowych, ustanowione zostały nowe standardy w zarządzaniu i rozwoju kadr urzędniczych. W związku z zapisem o obowiązkowym zarezerwowaniu środków na szkolenia urzędników, samorządy jak i cała administracja publiczna powinna wypracować standardy określające minimalne poziomy środków budżetowych przeznaczanych na ten cel.
Zarówno na szkolenia jak i podwyżki płac w kasach samorządowych nie powinno zabraknąć pieniędzy, ponieważ jak wynika z danych Ministerstwa Finansów ten rok, podobnie jak ubiegły, większość samorządów może zakończyć z nadwyżką budżetową. Na koniec września w budżetach miast, gmin, powiatów i województw było wciąż 12,8 mld zł. I choć jesień to czas wzmożonych inwestycji, to wiele wskazuje na to, ze samorządy rok zakończą na niewielkim, ale jednak, plusie, a co za tym idzie będą miały więcej środków na przyszły rok oraz zaciągną mniej nowych zobowiązań.
Mijający rok pod wieloma względami należał do samorządu terytorialnego. Ogromne znaczenie dla sukcesów lokalnych społeczności miała współpraca lokalnych działaczy, dzięki której wiele ambitnych projektów i inwestycji miało szanse na realizację. To dzięki samorządom lokalnym Polska się rozwija –dzięki swojej aktywności samorządy w sposób istotny (acz nie zawsze należycie doceniany) zwalczały bezrobocie i przyczyniały się do wzrostu zamożności mieszkańców. Nie mam wątpliwości, że obecne prace legislacyjne przyczynią się do dalszego wzmacniania jego roli i za rok samorząd terytorialny będzie bardziej bogatszy w kompetencje.

Adam Szejnfeld
www.szejnfeld.pl