Tegoroczne wakacje nie przyniosły uspokojenia na rynkach finansowych. Wahania koniunktury, brak przełomu na giełdzie, niepewna sytuacja w USA i w czołowych gospodarkach naszego kontynentu odcisnęły swoje piętno na naszej gospodarce. Równie istotny co dane makroekonomiczne jest dalszy deficyt pieniądza na rynku międzybankowym. Banki wciąż niechętnie pożyczają nie tylko swoim klientom, ale i sobie nawzajem. W niepewnych czasach wolą stawiać na bezpieczne inwestycje, lub wręcz wstrzymać się z obracaniem gotówką na większą skalę, czekając na dalszy rozwój sytuacji.
Małe i średnie przedsiębiorstwa odczuły nową politykę banków wyjątkowo dotkliwie. W czasach, kiedy padają giganci banki wyjątkowo krytycznie patrzą na inwestycje swoich niewielkich i teoretycznie bardziej zagrożonych partnerów. To właśnie niekorzystne rokowania rozwoju sytuacji gospodarczej większość bankowców podaje jako usprawiedliwienie dla zaostrzeń polityki kredytowej. Drugim ważnym powodem jest niepewna sytuacja w samych bankach. Wiele z nich, zwłaszcza tych będących częścią wielkich światowych instytucji finansowych miało duże problemy z własną płynnością finansową.
Nie należy jednak zapominać, że banki zostały stworzone do pożyczania pieniędzy i jest to dla nich naturalne źródło dochodu. Nie mam wątpliwości, że po wyjątkowo zachowawczej polityce w II kwartale roku przynajmniej część banków złagodzi swoją politykę kredytową. Nie należy oczekiwać od razu powrotu do sytuacji sprzed kilkunastu miesięcy. Banki do czasu ustabilizowania się sytuacji będą narzucały wysokie marże na pożyczane pieniądze uzasadniając to zwiększonym ryzykiem. 36 proc. Banków już podniosło marże kredytowe, 20 proc. zwiększyło pozaodsetkowe koszty kredytu. Na dodatek co dziesiąty bank skrócił maksymalny okres kredytowania.
Dopływ pieniądze do sektora MSP ma kluczowe znaczenie dla całej gospodarki. Bez tego niemożliwa stanie się odbudowa branż, które szczególnie dotkliwie ucierpiały, zwłaszcza motoryzacyjnej, transportowej, budowlanej i meblarskiej. Widać jednak pierwsze oznaki trwałej poprawy. Wbrew przewidywaniom większości analityków w II kwartale polski eksport zwiększył się w stosunku do poprzedniego aż o 3 proc. I to w czasie, kiedy światowy popyt na towary przeżywał zapaść. Nadzieją napawają także wyniki w branży budowlanej. Dzięki wsparciu przez państwo, ze znacznym udziałem funduszy europejskich, projektów rozwoju dróg, autostrad czy oczyszczalni ścieków wiele przedsiębiorstw znów mogło zwiększyć zatrudnieni.
Znaczącym impulsem będzie rządowy program poręczeń, który wejdzie w życie w ramach pakietu antykryzysowego. Kredyt z poręczeniem jest dla banku mniej ryzykowny, bo Bank Gospodarstwa Krajowego bierze na siebie połowę ryzyka wynikającego z pożyczenia pieniędzy. Już od lipca przedsiębiorcy mogą występować do BGK o indywidualne poręczenia kredytów. Dzięki nadchodzącym zmianom BGK będzie mógł objąć gwarancjami także całe portfele kredytów, które przedsiębiorcy zaciągają w bankach komercyjnych.
O poręczenia portfelowe BGK przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się w uproszczonym trybie, korzystając z pośrednictwa banku, który ma podpisaną stosowną umowę z BGK. To ten bank w imieniu BGK rozpatrzy wniosek o kredyt i jego poręczenie oraz podejmie decyzję o uruchomieniu pieniędzy. Dzięki nowemu rozwiązaniu można ubiegać się o poręczenia kredytów do 5 mln zł. Poręczenie będzie mogło objąć do 80 proc. wartości kredytu, pozostałą wartość kredytu przedsiębiorca będzie musiał zabezpieczyć we własnym zakresie.
Pierwsze oznaki poprawy koniunktury, których ostatnio byliśmy świadkami to dobry prognostyk na IV kwartał, choć jest zdecydowanie za wcześnie, by ogłaszać odwilż w rygorystycznej polityce kredytowej, z którą mamy do czynienia w chwili obecnej. Jednak dzięki wsparciu rządu, a także pozytywnym sygnałom z gospodarki jest szansa, że w stanowczej polityce banków pojawi się przełom, po którym możemy spodziewać się znacznego złagodzenia polityki kredytowej. Banki będą chciały skorzystać z prosperity i zdobyć nowych klientów. Tym samym nastąpi długo oczekiwany powrót do normalności.