Sprawiedliwi to ci, którzy występowali w obronie godności człowieka w czasach wojen i zbrodni w XX i XXI wieku. Na ich cześć 6 marca został ustanowiony Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych. Decyzja ta została podjęta przez Parlament Europejski w maju 2012 roku z inicjatywy działającego we Włoszech Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych (GARIWO). W tym dniu upamiętniamy wszystkich, którzy w heroiczny sposób pomagali Żydom, niejednokrotnie narażając własne życie. W Polsce zamieszkałej przed 1939 r. przez prawie 3 miliony Żydów, Instytut Yad Vashem w Jerozolimie uhonorował medalem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata ponad 6600 osób. Wśród odznaczonych znajdują się m.in. Irena Sendler, Jan Karski i Władysław Bartoszewski.

6 marca nie jest datą przypadkową. Tego dnia zmarł Mosze Bejski, urodzony w Polsce inicjator Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie oraz współtwórca definicji Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Trzeba odróżnić te dwa pojęcia. Sprawiedliwy jest pojęciem szerszym w stosunku do przyznawanego przez Yad Vashem tytułu Sprawiedliwego wśród Narodów Świata – honorowego odznaczenia nadawanego przez państwo Izrael osobom nieżydowskiego pochodzenia za pomoc okazaną Żydom podczas II wojny światowej. Sprawiedliwi, poza obroną godności człowieka w czasie Holocaustu, sprzeciwiali się ludobójstwu Ormian, udzielali pomocy ofiarom wojny w Ruandzie, Kambodży czy w czasie czystek etnicznych w byłej Jugosławii oraz występowali w obronie wolności w reżimach totalitarnych. Pamięć o tych ludziach jest sposobem wyrażenia sprzeciwu wobec wszelkich form rasizmu, dyskryminacji etnicznej, społecznej, politycznej i religijnej.

Grafika POLIN