Rada Ministrów podczas posiedzenia w dniu 25 czerwca br. przyjęła przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych. Jest to drugi tzw. projekt deregulacyjny, który zakłada otwarcie dostępu do 91 zawodów regulowanych: 82 technicznych i 9 finansowych.
We wrześniu 2012 r. rząd przyjął pierwszy pakiet deregulacyjny, który ma ułatwić wykonywanie 50 zawodów, w tym głównie prawniczych, a także z zakresu pośrednictwa pracy, sportu i rekreacji, ochrony fizycznej, żeglugi oraz nauki jazdy i przewozu osób. Obecny projekt kontynuuje realizację zapowiedzi z listopadowego exposé premiera o podjęciu działań skutkujących zmniejszeniem liczby zawodów regulowanych w Polsce. W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace nad tzw. trzecim pakietem deregulacyjnym. Wszystkie trzy transze powinny uwolnić 100 tys. nowych miejsc pracy. Deregulacja przez ograniczenie lub likwidację obecnych wymogów (np. certyfikatów, licencji) ułatwi wejście do danego zawodu.
W drugim etapie otwierania dostępu do zawodów regulowanych przewidziano deregulację zawodów podlegających dwóm ministrom: finansów oraz transportu, budownictwa i gospodarki morskiej. Do otwarcia wyznaczono 91 zawodów – II transza deregulacyjna – lista zawodów.
Według badania z 2011 r. Polska zalicza się do krajów OECD najbardziej regulujących dostęp do zawodów związanych z rachunkowością, a także do profesji architekta i inżyniera. Nadmierne regulowanie tych zawodów niekorzystnie wpływa na konkurencyjność gospodarki.
Najistotniejszą konsekwencją, wynikającą z utrzymywania barier regulacyjnych w dostępie do zawodów, jest obniżenie poziomu zatrudnienia w sektorach, których regulacja dotyczy. Przedstawiciele zawodów regulowanych są w stanie ograniczać dopływ potencjalnych konkurentów do danej profesji w czasach dekoniunktury. W wielu przypadkach prowadzi to do ograniczenia konkurencji na rynku pracy. Ponadto, koszty społeczne utrzymywania regulacji dotyczą nie tylko osób wykonujących te zawody, ale także ich klientów (wyższe ceny usług). Dodatkowo, osoby rezygnujące z ubiegania się o prawo do wykonywania zawodów regulowanych, zwiększają liczbę osób wykonujących zawody nieregulowane.
Poważną konsekwencją funkcjonowania regulacji dostępu do zawodów, zwłaszcza wymagających kreatywności, jest groźba spadku innowacyjności gospodarki. Jednostka, mająca predyspozycje do bycia innowatorem, może zrezygnować z wyboru zawodu regulowanego, obawiając się np. spowolnienia kariery zawodowej (wskutek konieczności spełnienia wymogów długiego stażu pracy, uzupełniania formalnego wykształcenia), czy ponoszenia dodatkowych kosztów. Zwłaszcza regulacja ograniczająca napływ zdolnych i aktywnych osób do zawodów inżynierskich, związanych z tworzeniem innowacyjnych produktów, może obniżyć innowacyjność całej gospodarki. Również utrzymywanie wysokiego poziomu regulacji w dostępie do profesji świadczących usługi dla biznesu, i znajdujących zatrudnienie zwłaszcza w małych i średnich firmach, nie sprzyja budowaniu konkurencyjnej gospodarki.
Efektem redukcji barier ograniczających dostęp do wykonywania zawodów świadczących usługi bezpośrednio konsumentom jest wzrost ich dostępności oraz spadek cen. W przypadku zawodów, których przedstawiciele świadczą usługi przedsiębiorstwom, deregulacja prowadzi do obniżki kosztów prowadzenia działalności. W takich zawodach, jak np. usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych, koszty usług stanowią element kosztów stałych, a więc ich znaczenie relatywnie rośnie wraz ze spadkiem wielkości przedsiębiorstwa. W przypadku małych firm i mikroprzedsiębiorstw obniżka tych kosztów może stanowić istotne ułatwienie działalności.
źródło: KPPO oraz strona Ministerstwa Sprawiedliwości.
