Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z maja i czerwca 2010 r. (wraz z uchwałą w sprawie udzielenia zgody na dokonanie notyfikacji Komisji Europejskiej projektu programu pomocowego).

Projekt ustawy przewiduje preferencyjne kredyty na spłatę zobowiązań bankowych zaciągniętych na remont lub budowę domu, wspomaganie inwestycji dotyczących urządzeń wodnych, a także zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych osób pracujących w przedsiębiorstwach o wysokich stratach z tytułu powodzi oraz rolników.

W projekcie ustawy zaproponowano m.in. następujące rozwiązania:

• Pracodawca prowadzący działalność gospodarczą, który przejściowo zaprzestał prowadzenia tej działalności lub istotnie ograniczył jej prowadzenie i nie posiada środków na wypłatę pracownikom wynagrodzenia, będzie mógł uzyskać nieoprocentowaną pożyczkę z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Rozwiązanie to będzie dotyczyć jedynie wynagrodzenia za okres nie dłuższy niż od 14 maja do 31 lipca 2010 r.
• Przedsiębiorcy, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych, spowodowany powodzią, o co najmniej 15 proc. w okresie od początku maja do końca lipca br. będą mogli skorzystać z pomocy przewidzianej w ustawie z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców.
• Starosta w ramach prac interwencyjnych będzie mógł zatrudniać osoby bezrobotne zamieszkałe na terenach dotkniętych powodzią przez 12 miesięcy. Środki na wynagrodzenia tych osób będą pochodziły z Funduszu Pracy. Z tego funduszu mogą też być wynagradzani pracownicy przedsiębiorstw zniszczonych powodzią, pod warunkiem, że pracodawca utrzyma stan zatrudnienia. Będzie można takie osoby, czasowo bez zajęcia, zatrudnić przy pracach interwencyjnych przez 12 miesięcy. Obydwa rozwiązania będą obowiązywać do końca 2011 r.
• Osoby prowadzące gospodarstwa rolne, ich małżonkowie i domownicy będą mogli być zatrudniani przy robotach publicznych i pracach interwencyjnych do końca września 2011 r.
• Możliwe będzie umarzanie w całości lub w części, wraz z odsetkami, pożyczek przyznanych przed powodzią ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych osobom niepełnosprawnym na działalność gospodarczą lub rolniczą oraz zakładom pracy chronionej, pod warunkiem, że w związku z powodzią nastąpiła utrata możliwości spłaty pożyczki. Analogiczne rozwiązanie zostało przewidziane w przypadku pożyczek udzielanych na mocy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jeżeli miejsce pracy uległo zniszczeniu na skutek powodzi.
• Określono sytuację pracownika, który nie stawił się w pracy z powodów wynikających z powodzi (nieobecność taka będzie usprawiedliwiona). Pracownik zachowuje prawo do odpowiedniej części minimalnego wynagrodzenia wypłacanego przez pracodawcę przez okres nie dłuższy niż 5 dni roboczych.
• Organy administracji publicznej będą musiały załatwiać sprawy związane z usuwaniem skutków powodzi w pierwszej kolejności i bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca od wszczęcia postępowania.
• Możliwie będzie odstąpienie od trybu przetargowego przy sprzedaży nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe dla osób poszkodowanych przez powódź.
• Nie będą stosowane opłaty adiacenckie (z tytułu zwiększenia wartości nieruchomości) w przypadku budowy lub odbudowy infrastruktury technicznej na terenach popowodziowych.
• Z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jednego pracodawcy będzie można przeznaczać środki na pomoc i likwidację skutków powodzi na rzecz swoich pracowników oraz pracowników innego pracodawcy.
• Możliwe będzie skorzystanie m.in. z następujących zwolnień: z opłaty skarbowej dotyczącej dokumentów i czynności podejmowanych w sprawach związanych z powodzią; od podatku dochodowego, jeśli chodzi o nieodpłatne i częściowo płatne świadczenia otrzymane na usuwanie skutków powodzi, darowizny otrzymanej na usuwanie skutków powodzi oraz przychodów uzyskanych na podstawie projektowanej ustawy; od podatku od spadków i darowizn – darowizny otrzymanej przez osoby fizyczne poszkodowane w wyniku powodzi. Zwolnienia te będą stosowane w okresie od 1 maja 2010 r. do 31 grudnia 2012 r.
• Gminy będą mogły otrzymać granty pokrywające cześć kosztów budowy mieszkań komunalnych dla powodzian (zwiększenie dofinansowania kosztów przedsięwzięcia z 30-40 proc. do 40-50 proc., w zależności od charakteru inwestycji).
• Z Krajowego Funduszu Drogowego będą mogły być przyznane środki na finansowanie dróg krajowych zniszczonych lub uszkodzonych przez powódź.
• Wprowadzono przepis, który pozwala na szybszą odbudowę, remont lub rozbiórkę urządzeń wodnych uszkodzonych lub zniszczonych w skutek powodzi, w szczególności przez zniesienie obowiązku uzyskania dla takich urządzeń pozwolenia wodnoprawnego.

Ponadto w projekcie przewidziano wiele rozwiązań dotyczących odtworzenia, remontu lub odbudowy mieszkań. Chodzi m.in. o: dodatkową możliwość czasowego zawieszenia spłaty kredytów spółdzielczych oraz warunkowe uproszczenie procedury wypłaty premii gwarancyjnej na remont (chodzi o poszkodowanych właścicieli książeczek mieszkaniowych). Na wniosek kredytobiorców poszkodowanych powodzią, bank zawieszałby na okres nie dłuższy niż rok spłatę kredytu wraz z odsetkami bez względu na wysokość dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy. Wniosek w tej sprawie powinien być złożony w terminie 90 dni od daty wejścia w życie ustawy.

Rozwiązania dotyczące udzielania premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych przewidują, że poszkodowani właściciele książeczek mieszkaniowych tzw. „starego portfela” będą mogli otrzymać premię gwarancyjną bezpośrednio po poniesieniu wydatków, tj. niezależnie od roku założenia książeczki mieszkaniowej. Warunkiem otrzymania premii będzie złożenie do banku wniosku o likwidację książeczki i jej wypłacenie w ciągu 90 dni od wykonania działań związanych z remontem zniszczonego mieszkania, domu jednorodzinnego lub budynku wielorodzinnego.
W projekcie zawarto także przepisy dotyczące zniszczenia na skutek powodzi dokumentów niezbędnych do ustalenia świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych i zaopatrzenia emerytalnego. W takich przypadkach pod uwagę będą brane wszelkie inne dokumenty oraz zeznania świadków.

Zakres i kierunek zaproponowanych rozwiązań nawiązuje do przepisów przyjętych po powodziach w 1997 i 2001 r. Zaproponowano, aby ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia.