W dniu 20.04.2012 r. odbyło się posiedzenie Rady Ministrów, na którym zostały przyjęte następujące dokumenty:

Projekty nowelizacji ustaw:

I. Projekt ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej, przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych.

Rząd przyjął przepisy reformujące system zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych. Zachowano w nim dotychczasową zasadę, że funkcjonariusze i żołnierze zawodowi będą nabywać prawo do emerytury z budżetu państwa w ramach odrębnego systemu zaopatrzeniowego, ale zmieniono długość stażu służby i wiek przejścia na emeryturę. Zmiana zasad przechodzenia na emeryturę funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych została zapowiedziana w listopadowym exposé premiera Donalda Tuska.

Nowy system obejmie osoby, które wstąpią do służby po wejściu w życie nowych przepisów, czyli na początku 2013 r. Aby przejść na emeryturę trzeba będzie spełnić łącznie dwa warunki: skończyć 55 lat i przepracować 25 lat. Obecnie nabycie praw emerytalnych nie zależy od wieku, wystarczy jedynie 15 lat stażu pracy. Nowe propozycje zmierzają do wydłużenia okresu służby o 10 lat i wprowadzają obowiązek ukończenia 55 lat.

Zgodnie z projektem, funkcjonariusze i żołnierze pozostający w służbie w dniu wejścia w życie nowych przepisów będą mogli wybrać, czy chcą odejść na emeryturę na obowiązujących (starych) zasadach, czy na nowych.

Projekt przewiduje rozwiązania dotyczące sytuacji, gdy funkcjonariusz lub żołnierz – w dniu zwolnienia ze służby – przepracował 25 lat, ale nie ukończył 55 lat. Będzie on mógł nabyć prawo do emerytury w dniu osiągnięcia tego wieku, ale pod warunkiem, że zwolnienie ze służby nastąpiło nie z jego winy, a przyczyną była np. likwidacja jednostki organizacyjnej, jej reorganizacja połączona z redukcją etatów, a także orzeczenie o trwałej niezdolności do służby.

Zgodnie z projektem nowelizacji, emerytura będzie wynosić 60 proc. podstawy jej wymiaru po 25 latach służby i wzrastać ma o 3 proc. za każdy kolejny rok służby. Maksymalny wymiar emerytury nie będzie mógł przekroczyć 75 proc. podstawy. Ponadto, tak jak dotychczas, emerytura będzie mogła być podwyższana o 0,5 proc. podstawy jej wymiaru za każdy pełny miesiąc pełnienia służby na froncie w czasie wojny oraz w strefie działań wojennych.

Podstawę wymiaru emerytury mundurowej ma stanowić średnie uposażenie z 10 kolejnych lat służby wraz z nagrodą roczną i dodatkami stałymi. Funkcjonariusz lub żołnierz będzie mógł sam wybrać najbardziej korzystny dla siebie okres 10 lat, który będzie podstawą do wyliczenia przyszłego świadczenia. Projektowana regulacja nie przewiduje łączenia emerytury z rentą.

Wprowadzenie tych zmian ograniczy liczbę świadczeń emerytalnych wypłacanych z budżetu państwa. Obecny system jest bardzo kosztowny i z każdym rokiem coraz droższy.

Proponowane zmiany mają też zachęcić dobrze wyszkolonych i doświadczonych funkcjonariuszy oraz żołnierzy do dłuższej aktywności zawodowej, zwłaszcza że stosowanie nowoczesnych technologii poprawia warunki pracy i służby oraz sprzyja bardziej efektywnej działalności.

II. Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra pracy i polityki społecznej.

Od 2013 r. stopniowo będzie zrównywany i podwyższany wiek przechodzenia na emeryturę kobiet i mężczyzn – docelowo będziemy pracować do 67 roku życia. Przyjęcie tego rozwiązania oznacza, że rząd jest zdecydowany przeprowadzić jedną z najważniejszych reform społecznych, którą premier zapowiedział w exposé.

Projekt nowelizacji zakłada, że od 1 stycznia 2013 r. wiek emerytalny będzie wydłużany. Z każdym kolejnym rokiem będziemy pracować dłużej, czyli docelowe 67 lat kobiety osiągną w 2040 r., a mężczyźni w 2020 r. Nowe regulacje objęłyby kobiety urodzone po 31 grudnia 1952 r. i mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 r. Oznacza to, że do 67 roku życia będą pracować kobiety mające dzisiaj 38 lat.

Jednocześnie wprowadzona zostanie możliwość przejścia na emeryturę częściową. Będzie ona adresowana do osób, które nie osiągnęły wieku emerytalnego (67 lat dla kobiet i mężczyzn). Na częściową emeryturę kobiety będą mogły przejść po ukończeniu 62 lat, a mężczyźni po ukończeniu 65 lat. Do tego będzie konieczny staż ubezpieczeniowy: dla kobiet – co najmniej 35 lat, dla mężczyzn – co najmniej 40 lat. Do stażu ubezpieczeniowego będą wliczane okresy: składkowe (okres ubezpieczenia, czyli np. praca na podstawie umowy o pracę, okres pobierania zasiłku macierzyńskiego) i nieskładkowe (np. okres pobierania wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego lub opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego).

Wysokość emerytury częściowej wynosiłaby 50 proc. pełnej kwoty emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i nie byłaby podwyższana do kwoty najniższej emerytury. Pobrane emerytury częściowe zostałyby odliczone od zgromadzonego kapitału emerytalnego. Emerytura częściowa podlegałaby waloryzacji. Byłaby wypłacana bez względu na wysokość osiąganych dochodów z pracy i bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Prawo do częściowej emerytury rolniczej przysługiwałoby również ubezpieczonym rolnikom.

Nowe regulacje dotyczyłyby systemu emerytalnego rolników oraz przechodzenia w stan spoczynku prokuratorów i sędziów. Bez zmian pozostałby wiek uprawniający do świadczeń o charakterze wygasającym, tj. do emerytur pomostowych i świadczeń kompensacyjnych nauczycieli. Nie zmienią się również warunki nabywania prawa do świadczeń przedemerytalnych.

Projekt przewiduje, że jedynie do końca 2017 r. z wcześniejszego przejścia na emeryturę będą mogli skorzystać rolnicy, a z przejścia w stan spoczynku – sędziowie i prokuratorzy, po spełnieniu określonych warunków (staż i wiek). W związku ze zrównaniem wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn powinien być zrównany również okres składkowy i nieskładkowy, który warunkuje prawo do podwyższenia świadczenia emerytalnego do kwoty emerytury minimalnej. Dlatego proponuje się stopniowe podwyższanie z 20 do 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego, uprawniającego kobiety do otrzymywania emerytury minimalnej. Docelowy staż na poziomie 25 lat, uprawniający kobiety do wypłaty emerytury minimalnej, zostałby osiągnięty po 31 grudnia 2021 r.

Ponieważ zmiany proponowane w projekcie nowelizacji będą miały wpływ na sytuację społeczną i gospodarczą, konieczny będzie przegląd funkcjonowania systemu emerytalnego po wejściu w życie nowych rozwiązań i przedkładanie Sejmowi informacji o skutkach ich obowiązywania – nie rzadziej niż co 4 lata. Pierwszy przegląd działania systemu powinien nastąpić w 2016 r.

W związku ze zmianą wieku emerytalnego zmodyfikowany zostanie program „Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+”, który zawiera pakiet działań zmierzających do zwiększenia zatrudnienia osób powyżej 50. roku życia. Dla osób w wieku 60+ zostanie przygotowany oddzielny program działań prozatrudnieniowych. Chodzi o zachęcenie do pracy pracowników powyżej sześćdziesiątego roku życia, umożliwienie im pozostania na rynku pracy oraz wspieranie równości płci na tym rynku.

Ta reforma to kolejny krok w kierunku wprowadzenia niezbędnych zmian w systemie emerytalnym. W ramach reformowania tego systemu rząd wprowadził w 2009 r. emerytury pomostowe, porządkując w ten sposób prawo do przechodzenia na wcześniejszą emeryturę i wiążąc je ściśle z charakterem i warunkami wykonywanej pracy. Obecnie w efekcie podwyższenia wieku emerytalnego do 67 roku życia należy oczekiwać wzrostu poziomu świadczeń emerytalnych wypłacanych w przyszłości z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto, wydłużenie wieku emerytalnego powinno zwiększyć średnie tempo wzrostu PKB w latach 2010-2060 o 0,1 pkt. proc. W rezultacie poziom PKB w 2060 r. (po reformie) byłby wyższy o 5,1 proc. (w porównaniu ze scenariuszem nie zakładającym zmian w systemie emerytalnym). O tyle samo wzrósłby też poziom PKB per capita.

Zgodnie z prognozami Głównego Urzędu Statystycznego, w 2035 r. liczba Polaków spadnie do 35,9 mln, a liczba ludności w wieku poprodukcyjnym przekroczy 9,6 mln (wzrost o 3,5 mln w porównaniu z 2007 r.), co oznaczać będzie, że co czwarty Polak osiągnie wiek emerytalny. Jednocześnie GUS prognozuje, że w 2035 r. ludność w wieku produkcyjnym zmniejszy się o 3,7 mln (w porównaniu z rokiem 2007) i wyniesie 20,7 mln osób. Natomiast liczebność dzieci i młodzieży w wieku do 17 lat spadnie w 2035 r. o 1,9 mln i wyniesie 5,6 mln.
Kraje europejskie zdają sobie sprawę, że podnoszenie wieku emerytalnego to poważne wyzwanie. Zmiany dotyczące ustawowego wieku emerytalnego wpisują się w szerszy kontekst realizacji nowego programu społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej – „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego integracji społecznej”. W dokumencie określono cel zatrudnieniowy na poziomie 75 proc. dla grupy w wieku 20-64. Jednocześnie rok 2012 ustanowiono Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Oznacza to, że kwestie dłuższej aktywności osób starszych na rynku pracy są jednym z głównych tematów prowadzonej obecnie debaty publicznej.

Szczegółowe informacje na temat reformy emerytalnej dostępne są na stronie internetowej www.emerytura.gov.pl oraz pod numerem infolinii 0-801 88 99 44.

Przygotowała: Katarzyna Prędota

Źródło: http://www.premier.gov.pl/rzad/decyzje_rzadu/decyzje_z_dnia/date:20120420/