Rada Ministrów przyjęła w dniu 15 grudnia br. projekt ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 r. Projekt przedłożony został przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
W projekcie ustawy przyjęto, że spis ludności i mieszkań w roku 2011 będzie realizowany metodą mieszaną, czyli z wykorzystaniem systemów informacyjnych administracji publicznej oraz danych zbieranych w badaniu pełnym i reprezentacyjnym. Przyjęto następującą sekwencję zbierania danych, która wyklucza możliwość podwójnego obciążenia osób objętych spisem:
• pobranie danych z systemów informacyjnych,
• samospis internetowy, który ma polegać na zaakceptowaniu lub korekcie danych pozyskanych z systemów informacyjnych,
• wywiad telefoniczny, wspomagany programem komputerowym, prowadzony przez ankietera statystycznego (CATI),
• wywiad rejestrowany na przenośnym urządzeniu elektronicznym prowadzony przez rachmistrza spisowego (CAPI).
Osoby objęte spisem, w trakcie logowania do systemu informatycznego, otrzymają informację, który rodzaj formularza elektronicznego powinny wypełnić. Przyjmuje się, że wszystkie osoby będą mogły wypełnić formularz przez Internet, a jeśli nie skorzystają z niego, będą spisane przez rachmistrza spisowego. Spis będzie imienny.
W spisie powszechnym w 2011 r. będą zbierane dane dotyczące: stanu i charakterystyki demograficznej ludności, edukacji, aktywności ekonomicznej osób, dojazdu do pracy, źródła utrzymania, niepełnosprawności, obywatelstwa, migracji wewnętrznych i zewnętrznych, narodowości i języka oraz mniejszości narodowych i etnicznych, gospodarstw domowych i rodzin, stanu i charakterystyki zasobów mieszkaniowych (mieszkania i budynki).
Minimalizacji kosztów oraz zmniejszeniu obciążeń osób objętych spisem służyć będzie przeprowadzenie badania reprezentacyjnego poprzez samospis internetowy oraz z udziałem rachmistrzów. W spisie powszechnym w 2011 r. przyjęto zasadę jak najszerszego wykorzystania systemów informacyjnych administracji publicznej. W praktyce oznacza to, że dane będą pobierane z dostępnych źródeł administracyjnych i wykorzystywane do przygotowania i aktualizacji operatu adresowo-mieszkaniowego jako podstawy do losowania prób w badaniu reprezentacyjnym oraz jako bezpośrednie źródło danych spisowych. W załącznikach do projektu ustawy określono wykaz tematów i danych zbieranych w spisie wyłącznie na potrzeby krajowe oraz wykaz podmiotów zobowiązanych do przekazywania informacji prezesowi GUS. Określono w nich ponadto zakres danych oraz terminy ich przekazywania. Jak wykazuje praktyka, dane statystyczne pozyskiwane na podstawie administracyjnych systemów są lepsze jakościowo i bardziej wiarygodne. Wiele europejskich krajów (Norwegia, Niemcy, Dania, Finlandia, Słowenia, Austria) wykorzystuje je jako bazę do spisów powszechnych. Przypuszcza się, że w najbliższej przyszłości wszystkie spisy będą przeprowadzane na podstawie systemów administracyjnych. W projekcie ustawy wprowadzono przepis, który nakłada na nadawców, a w szczególności na radio i telewizję publiczną, obowiązek rozpowszechniania (na własny koszt) audycji propagujących ideę spisu powszechnego.
