Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. Przewidziano w nich rozwiązania, które ułatwią podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółek: z ograniczoną odpowiedzialnością, komandytowych i jawnych.

I. Zmiany dotyczące spółek z ograniczoną odpowiedzialnością

- Struktura majątkowa spółki z o.o.

Struktura majątkowa spółki z o.o. ma być kształtowana bardziej elastycznie, co powinno zwiększyć jej atrakcyjność w dobie rosnącej konkurencji ze strony spółek zakładanych w innych państwach Unii Europejskiej.

Przede wszystkim tworzenie kapitału zakładowego przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością nie będzie obowiązkowe. Jeśli jednak wspólnicy się na to zdecydują, to minimalny kapitał potrzebny do założenia spółki z o.o. będzie wynosił 1 zł. Obecnie konieczne jest przynajmniej 5 tys. zł. Oczekuje się, że to kolejne już obniżenie wartości kapitału zakładowego zwiększy zainteresowanie prowadzeniem działalności gospodarczej w formie spółek z o.o. Kiedy w 2008 r. kapitał zakładowy spółki z o.o. został obniżony z 50 do 5 tys. zł, liczba spółek zakładanych w tej formie wzrosła. Przyjęcie przepisu o dowolności tworzenia kapitału zakładowego w spółce z o.o., oznaczałoby, że Polska jest pierwszym krajem w Europie, który zdecydował się na takie rozwiązanie.

- Udziały beznominałowe w spółce z o.o.

W spółce z o.o. będzie można ustanowić udziały bez oznaczonej wartości (nominału). Rozwiązanie takie jest alternatywą wobec tradycyjnego modelu kapitału zakładowego, który podzielony jest na udziały o określonej wartości nominalnej. Udziały beznominałowe będą „oderwane” od kapitału zakładowego. Cena – po której wspólnik obejmie udziały beznominałowe – określona zostanie w umowie spółki.

Przyjęto, że spółka z o.o. będzie mogła funkcjonować w oparciu o kapitał zakładowy albo kapitał udziałowy (z udziałami bez wartości nominalnej). Dopuszczony zostanie także model mieszany, czyli wspólnicy będą mogli mieć udziały tradycyjne i beznominałowe. Ten ostatni model będzie przydatny dla już istniejących spółek. Jeśli będą chciały pozyskać kapitał będą mogły zdecydować się na ustanowienie udziałów beznominałowych, bez konieczności wdrażania w tym celu czasochłonnej i kosztownej procedury przekształceniowej. Model mieszany ułatwi spółce także restrukturyzację, czyli w praktyce stworzy możliwość emisji udziałów beznominałowych bez potrzeby przeprowadzania dodatkowych czynności.

- Ochrona wierzycieli w spółce z o.o.

Zaproponowano nowe instrumenty ochrony wierzycieli, aby zabezpieczyć ich interesy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

- Wprowadzony zostanie tzw. test wypłacalności. Oznacza to, że każda wypłata na rzecz wspólników – z tytułu udziału w zysku – będzie wymagała złożenia przez zarząd oświadczenia, że nie doprowadzi ona do utraty przez spółkę zdolności do wykonywania zobowiązań w ciągu roku jej działalności. Rozwiązanie to dotyczyłoby wszystkich spółek, czyli też obecnie istniejących.

- Wprowadzony będzie obowiązek tworzenia przez spółkę z o.o. kapitału zapasowego, jako rezerwy na pokrycie przyszłych strat dla ewentualnych wierzycieli, w wysokości 5 proc. sumy zobowiązań spółki, ale nie mniej niż 50 tys. zł.

- Wprowadzona zostanie kolejność źródeł pokrycia strat bilansowych spółki. W pierwszej kolejności na pokrycie straty powinny być przeznaczane tzw. wolne środki (np. zysk za ostatni rok obrotowy, niepodzielone zyski z lat ubiegłych), wolna część kapitału zapasowego, a dopiero na samym końcu – środki z kapitału zakładowego.

- Zarząd spółki zostanie zobowiązany do dokonywania okresowej oceny wystąpienia ryzyka znacznej straty spółki oraz zachowania przez nią wystarczającej wypłacalności. Powinno się to przyczynić do realizacji obowiązku zwoływania przez zarząd zgromadzeń wspólników w sytuacji zagrożenia istnienia spółki. Obecnie obowiązek ten jest lekceważony.

Założono, że jeśli spółka z o.o. będzie dysponować zyskiem za ostatni rok obrotowy, wtedy będzie mogła nabyć do 25 proc. udziałów własnych (na podstawie uchwały wspólników).

II. Zmiany dotyczące spółek jawnych i komandytowych

Rejestracja spółek jawnych i komandytowych przez internet

Obecnie przez internet można zawiązać i zarejestrować wyłącznie spółkę z o.o., korzystając z wzorca umowy zamieszczonego w systemie teleinformatycznym (tzw. S-24). Dzięki nowym przepisom w ten sam sposób, czyli korzystając z wzorów zamieszczonych w internecie, będzie można założyć i zarejestrować spółkę jawną i komandytową. Spółka komandytowa zawarta w ten sposób nie będzie wymagała formy aktu notarialnego. Ze wstępnych szacunków wynika, że rocznie ok. 650 przedsiębiorców, którzy wybiorą tę formę zawiązania spółki, nie zapłaci taksy notarialnej. W zależności od wartości wkładów mogą to być oszczędności dla firm do 10.000 zł.

Wzorzec zamieszczony w systemie teleinformatycznym będzie można także wykorzystać do zmian w umowach spółek: jawnych, komandytowych, z ograniczoną odpowiedzialnością, a także ich rozwiązania.

Korzystając z wzorców umów wspólnicy w tych spółkach będą mogli także zaoszczędzić na opłacie sądowej. W przypadku rejestracji spółek w KRS zapłacą do 250 zł (obecnie jest to 500 zł) i do 200 zł przy zmianach w umowie (obecnie jest to 250 zł). Ocenia się, że dzięki temu rozwiązaniu przedsiębiorcy mogą zyskać ok. 1 mln zł oszczędności rocznie.

Zaproponowano też, aby do spółek komandytowych i jawnych (tworzonych za pomocą wzorca umowy) można było wnosić wkłady pieniężne i niektóre rodzaje wkładów niepieniężnych, np. własność rzeczy ruchomej, prawa do programów komputerowych oraz pracę wspólnika.

Przewidziano także zmiany w zakresie wymogów dotyczących podpisu elektronicznego wymaganego przy składaniu wniosków o wpis do KRS oraz innych dokumentów składanych do Krajowego Rejestru Sądowego i Rejestru Zastawów. W praktyce oznacza to dopuszczenie obok bezpiecznego podpisu elektronicznego z ważnym kwalifikowanym certyfikatem, podpisu potwierdzonego profilem zaufanym e-PUAP.

Wejście przepisów w życie

Proponowane rozwiązania mają wejść w życie w dwóch terminach:

- 1 stycznia 2015 r. – nowe rozwiązania dotyczące sp. z o.o.; przepisy umożliwiające zawiązywanie i rejestrację drogą elektroniczną spółek: jawnych i komandytowych z wykorzystaniem profilu zaufanego e-PUAP; regulacje dotyczące składania do Krajowego Rejestru Sądowego drogą elektroniczną sprawozdań finansowych przez wszystkie podmioty wpisywane do KRS z wykorzystaniem profilu zaufanego e-PUAP.

- 1 kwietnia 2016 r. – regulacje odnoszące się do zmiany i rozwiązywania umów spółek: jawnych, komandytowych i z ograniczoną odpowiedzialnością (zawartych za pomocą wzorca), a także dotyczące rozszerzenia funkcjonalności profilu zaufanego e -PUAP na pozostałe pisma i dokumenty składane do KRS.