Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o prawach konsumentów. Nowy projekt ustawy wdraża do polskiego prawa dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/83/UE o prawach konsumentów.
Uchylona zostanie ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów, a przepisy dotyczące sprzedaży konsumenckiej zostaną włączone do Kodeksu cywilnego i zintegrowane z kodeksowymi przepisami dotyczącymi rękojmi oraz gwarancji. Uchylona zostanie także ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej. Przewidywane rozwiązania powinny ograniczyć wiele problemów, z jakimi stykają się konsumenci i sprzedawcy, w tym internetowi, a których źródłem są obecne przepisy dotyczące praw konsumentów znajdujące się w różnych ustawach.
W praktyce nowa ustawa doprowadzi do ujednolicenia i doprecyzowania przepisów dotyczących umów konsumenckich zawieranych w okolicznościach typowych (w lokalu przedsiębiorstwa) w zakresie obowiązków informacyjnych oraz umów konsumenckich zawieranych w warunkach nietypowych (poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość, np. przez internet). Po zmianach obowiązywałyby tylko dwa tryby reklamacji: na podstawie rękojmi i na podstawie gwarancji.
Przepisy ustawy o prawach konsumentów ściśle odpowiadają rozwiązaniom przyjętym w dyrektywie o prawach konsumentów (tzw. harmonizacja zupełna). Konsumenci będą mieli zagwarantowany szeroki dostęp do informacji w związku z zawieraniem umów zarówno w lokalu przedsiębiorstwa, jak i poza nim oraz na odległość, np. przez internet. Ułatwi to podejmowanie świadomych decyzji przy zawieraniu umów oraz pełniejsze korzystanie z przysługujących konsumentowi praw.
W stosunku do wszystkich zawieranych umów będzie obowiązywać wymóg uzyskania wyraźnej zgody konsumenta na wszelkie dodatkowe płatności. W przypadku kontaktów telefonicznych w sprawie zawieranej umowy przedsiębiorca nie będzie mógł pobierać od konsumenta opłat wyższych niż za zwykłe połączenie telefoniczne.
Przyjęcie wymogu potwierdzania przez przedsiębiorców treści oferty, w przypadku umów zawieranych przez telefon, oraz przekazywania zgody konsumenta na piśmie lub innym nośniku, pozwoli zapobiegać nadużyciom. W praktyce konsument często nie jest świadomy, że zawarł umowę, prowadząc np. rozmowę telefoniczną.
Ujednolicono i doprecyzowano regulację dotyczącą odstąpienia od umowy w przypadku zawarcia jej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. Prawo to będzie przysługiwało konsumentowi przez 14 dni (obecnie jest to 10 dni). W ciągu tego okresu konsument może odstąpić od umowy bez podania przyczyny. Określono skutki odstąpienia od umowy, w tym kwestię ponoszenia kosztów. W projekcie ustawy określono również, w jakich sytuacjach prawo do odstąpienia od umowy nie będzie przysługiwać. Przewidziano, że konsumenci będą mieli możliwość skorzystania z jednolitego formularza odstąpienia od umowy, również w postaci elektronicznej.
Zmieniono przepisy dotyczące odpowiedzialności za jakość rzeczy sprzedanej. Obowiązywać będzie jednolita zasada odpowiedzialności sprzedawcy za jakość rzeczy sprzedanej, przy przyjęciu pewnych odrębności dla umów, w których sprzedawcą jest przedsiębiorca, a kupującym konsument. Szczegółowo uregulowano wszystkie elementy związane z transakcją sprzedaży, w tym m.in. zakres niezbędnych informacji, które przedsiębiorca musi zapewnić kupującemu, czy sposoby i terminy wydania rzeczy.
Ustawa przywraca elastyczny model odpowiedzialności za wadę rzeczy, który jest korzystny zarówno dla sprzedawcy, jak i kupującego.
Sprzedawca będzie ponosił odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne (tak jak obecnie na podstawie Kodeksu cywilnego). Będzie zwolniony od odpowiedzialności, jeżeli kupujący w chwili zawarcia umowy wiedział o wadliwości towaru. Jeżeli rzecz sprzedana będzie wadliwa, kupujący będzie mógł zażądać od razu obniżenia ceny bądź odstąpić od umowy. Jednocześnie przysługiwać mu będzie możliwość zażądania wymiany rzeczy bądź usunięcia wady. W określonych okolicznościach sprzedawca będzie mógł zablokować wybór kupującego.
Zakres stosowania przepisów wdrażających dyrektywę o sprzedaży konsumenckiej został rozszerzony na wszystkie umowy, w których sprzedawcą jest przedsiębiorca a kupującym konsument, co oznacza, że taki sam reżim będzie obowiązywał bez względu na to, co jest przedmiotem sprzedaży.
Nowe przepisy wprowadzają również efektywne mechanizmy dochodzenia roszczeń regresowych przez ostatecznego sprzedawcę w stosunku do jego poprzedników w łańcuchu dystrybucji. Umożliwi to bardziej racjonalne rozłożenie ciężaru odpowiedzialności za wadę rzeczy (możliwość obciążenia odpowiedzialnością przedsiębiorcy, który faktycznie odpowiedzialny jest za wadę).
Przyjęte w projekcie ustawy rozwiązania tworzą jasne zasady dotyczące zawierania umów konsumenckich, zapewniających konsumentowi odpowiednią ochronę, oraz tworzą spójny system odpowiedzialności za jakość rzeczy sprzedanej.
