lipiec 2008
8 lipca br. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, który wprowadza instytucję upadłości konsumenckiej. Zmiany zostały wypracowane na forum międzyresortowego zespołu, któremu przewodniczył wiceminister gospodarki Adam Szejnfeld.
1. Dlaczego Ministerstwo Gospodarki zdecydowało się wprowadzić do polskiego prawa instytucję upadłości konsumenckiej ?
Reformy powinno się realizować wówczas, gdy stan państwa i koniunktura gospodarcza jest dobra. Wiele ustaw i rozwiązań powinno być podjętych dwa lub trzy lata temu. Niestety, tak się nie stało, dlatego chcemy nadrobić ten czas. Tworzymy pakiet ustaw na rzecz przedsiębiorców, do którego wchodzi również nowa instytucja upadłości konsumenckiej. W prawie polskim występuje możliwość ogłoszenia upadłości ale tylko przez przedsiębiorców. Jednak coraz częstsze sytuacje niewypłacalności osób fizycznych wpływają także na sytuację firm, które są wierzycielami. Dlatego nowelizacja Prawa upadłościowego i naprawczego jest potrzebna. Nasza propozycja ma spełniać nie tylko cel ekonomiczny ale też społeczny. Dłużnik, a przez to i jego rodzina, będą mięli możliwość uwolnienia się od nadmiernego zadłużenia oraz powrotu do normalnej aktywności, natomiast przedsiębiorca odzyska swoją wierzytelność.
2. Kto będzie mógł ogłosić upadłość ?
Upadłość konsumencka ma być dobrodziejstwem dla konsumentów, którzy bez swej winy popadli w stan niewypłacalności. W żadnym razie nie może to być wykorzystywania przez dłużnika na rzecz wzbogacania się kosztem innych. Dlatego kryterium uznania za niewypłacalnego musi być obiektywne. Według naszej propozycji, musi zaistnieć sytuacja która jest niezależna od konsumenta. Sytuacja taka ma miejsce na przykład wtedy, dłużnik stracił pracę nie z własnej winy i nie może uzyskać nowej, a także w przypadku zdarzeń losowych jak wypadek czy długotrwała choroba. Gdy natomiast utrata pracy następuje na skutek porzucenia jej lub zwolnienia z winy pracownika nie będzie można ogłosić upadłości.
3. Jak będzie wyglądała procedura upadłości konsumenckiej ?
O rozpoczęcie procesu upadłościowego będzie mógł wystąpić dłużnik albo jego wierzyciel. Chcemy aby cały proces upadłościowy poddany był instytucji niezależnej i niezawisłej, jaką jest sąd. Samą likwidację będzie mógł jednak realizować sam upadły pod nadzorem syndyka. Po dokonaniu oceny wartości majątku dłużnika, sąd określi plan spłaty jego długu, który może być rozłożony na pięcioletni okres ratalny. W szczególnych przypadkach okres spłaty długu będzie można przedłużyć o dalsze 2 lata. Ustawa przewiduje możliwość podnoszenia wysokości lub skrócenia okresu spłaty rat, jeśli dłużnik pozyskał dodatkowe nadzwyczajne przychody, w postaci na przykład wygranej losowej lub spadkobrania. Nie dotyczyłoby to sytuacji gdy nastąpiło to na skutek zwiększenia jego aktywności zawodowej. Ma to motywować konsumenta do pozytywnej postawy, a tym samym sprawiedliwie chronić jego prawa, obok praw wierzyciela. Jeśli dłużnik będzie prawidłowo wywiązywać się ze swych obowiązków, może zostać uwolniony z zadłużenia a część zadłużenia, które nie zostało spłacone będzie mogło podlegać umorzeniu. Nasza propozycja przewiduje, że opłata za wszczęcie postępowania upadłościowego konsumenta ma wynosić tylko 200 zł, zamiast 1000 zł pobieranego obecnie od przedsiębiorców.
4. Czy po odebraniu dłużnikowi majątku będzie mógł on normalnie funkcjonować ?
Dłużnik musi mieć możliwość realizacji normalnych czynności. Projekt przewiduje nawet możliwość zaciągania kolejnych zobowiązać, w czasie trwania procesu upadłościowego, w ramach planu spłaty i pod nadzorem sądu. Muszą być one uzasadnione faktycznymi potrzebami. Z tej możliwości wyłączone są zakupy na raty. Na poczet spłaty wierzytelności przeznaczony jest cały majątek dłużnika, bez wyłączenia domu czy też mieszkania. Konsument otrzyma jednak kwotę na pokrycie rocznego czynszu, aby mógł zorganizować życie i prace zawodową, nie musząc utrzymywać mieszkania ze swoich zarobków.
